نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

شرکت های تجاری، بعضا برای سودجویی بیشتر به مواردی از نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه مبادرت می کنند که این مساله آنچنان که باید در نظام های کیفری ملی و بین المللی مورد توجه نبوده و در نتیجه قربانیان این جنایات چاره ای جز توسل به راهکارهای قضایی غیرکیفری برای جبران خسارت ندارند؛ راهکاری هایی که اغلب چندان بازدارنده نیستند و موجبات رضایت قربانیان را نیز به طور کامل فراهم نمی آورند.
این مقاله با رویکردی انتقادی، به این غفلت در نظامات ملی و بین المللی عدالت کیفری توجه می دهد و با عنایت به گزارش های منتشر شده در سال های اخیر در شورای حقوق بشر ملل متحد راهکارهایی را برای جرم انگاری و تعقیب جنایات ارتکابی توسط موسسات تجاری در سطح ملی ارائه می کند و آنگاه با بررسی سابقه بحث در جریان محاکمات نورمبرگ و بعد از آن در اجلاس 1998 که منجر به تصویب اساسنامه دیوان کیفری بین المللی شد، فرآیندهای مقابله با بی کیفرمانی شرکت ها و مدیران آنها را در چهارچوب نظام عدالت کیفری بین المللی به بحث می گذارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminal Justice System and Corporate Responsibility for Human Rights and Humanitarian Law Violations

چکیده [English]

This article discusses whether it is possible and recommendable that corporate criminal responsibility should be introduced for violations of human rights and humanitarian law and that the domestic courts as well as the international Criminal Court should therefore have jurisdiction over such legal entities. This article discusses whether it is possible and recommendable that corporate criminal responsibility should be introduced for violations of human rights and humanitarian law and that the domestic courts as well as the international Criminal Court should therefore have jurisdiction over such legal entities.

The first section of the article studies the recent works done by the UN Human Rights Council and also Office of the High Commissioner for Human Rights in the framework of a project for improving accountability and access to remedy for victims of business-related human rights abuses. The second part while reviewing the Nuremberg military trials and discussions during the 1998 Rome Conference explores key questions de lege ferenda as well as current policy and legal matters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporations
  • War Crimes
  • Crimes against Humanity
  • Criminal Justice System
  • ارتکابی از سوی اشخاص حقوقی غیردولتی نیز برای دیوان کیفری بین‌‌المللی در نظر گرفته شود.

    منابع

    الف. فارسی

    • پهلوان، عباس. (1396). «معاونت شرکت‌‌های خارجی در تولید، تسلیح و استعمال عراق به جنگ‌‌افزارهای شیمیایی علیه جمهوری اسلامی ایران در پرتو حقوق مسئولیت بین‌‌المللی»، در مجموعه مقالات همایش بین‌‌المللی احقاق حقوق قربانیان کاربرد سلاح‌‌های شیمیایی در جنگ عراق با ایران در مراجع ملّی و بین‌‌المللی، ویراسته سید قاسم زمانی، چاپ اول، تهران، شهر دانش.

    • ده‌دشتی، علی و رییسی، صدف. (1396). «مسئولیت شرکت‌‌های تجاری چندملیتی در فراهم کردن مواد اولیه، تجهیز و ساخت تسلیحات شیمیایی رژیم سابق عراق»، در مجموعه مقالات همایش بین‌‌المللی احقاق حقوق قربانیان کاربرد سلاح های شیمیایی در جنگ عراق با ایران در مراجع ملّی و بین‌‌المللی، ویراسته سید قاسم زمانی، چاپ اول، تهران، شهر دانش.

    • زمانی، سیدقاسم. (1386). «تأملی بر حکم دادگاه استیناف شهر لاهه (مورخ 9 می 2009) در مورد معاونت در کاربرد سلاح‌‌های شیمیایی توسط عراق»، مجله حقوقی، شماره 37.

    • شریفی، سیدمحسن؛ حبیب زاده، محمدجعفر؛ عیسایی تفرشی، محمد و فرجیها، محمد. (1392). «دگرگونی مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 82.

    • عسکری، پوریا. (1392). «حقوق بشر و شرکت‌‌های فراملی: پیمان جهانی و چارچوب حمایت، احترام و جبران سازمان ملل متحد»،  در جامعه بین‌‌المللی و حقوق بین‌‌الملل در قرن بیست و یکم، ویراسته سید قاسم زمانی، چاپ اول، تهران، شهر دانش.

    • موسوی مجاب، سید درید و رفیع زاده، علی. (1394). «دامنه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی»، پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، شماره 13.