نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری در رشته حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه آیت اله حائری، میبد
2 متخصص پزشکی قانون مدیر کل پزشکی قانونی استان قم
چکیده
دیه صدمات مربوط به استخوان های بدن در قالب قواعد یا نظریه هایی به صورت نسبتی از دیه عضو دربردارنده استخوان بیان شده است. برخی از استخوان ها با توجه به عدم در برگرفته شدن توسط عضوی از اعضای بدن و بالتبع خروج از این قواعد و نظریه ها نیازمند بررسی جداگانه برای تعیین جبران خسارات وارده بر آنها می باشند که ستون فقرات از جمله آنهاست. هر چند برخی از فقها به بیان جداگانه دیه صدمات این استخوان پرداخته اند لکن آن را در دسته بندی منسجمی ارائه ننموده اند. بررسی و کشف انواع صدمات به همراه آسیب های وارده را می توان از نقایص بیانی مقنن در قانون مجازات دانست. همراهی صدمات وارده بر ستون فقرات با آسیب های دیگر مانند شل شدن پا، خمیدگی پشت و ... که بعضا شایع نیز بوده، ستون فقرات را از دیگر استخوان ها متمایز می کند. این نوشتار به بررسی دیه صدمات وارده بر استخوان از منظر فقه و قانون و نیز کشف مشکلات اجرایی و ارائه راه حل آن با توجه به منابع روایی و فقهی پرداخته و در تمامی مراحل مباحث قانونی را از نظر دور نداشته است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
تاملی در دیه صدمات وارده بر ستون فقرات
نویسندگان [English]
- Mohammadhossein Shaker 1
- hamid seddigh akha 2
چکیده [English]
دیه صدمات مربوط به استخوان های بدن در قالب قواعد یا نظریه هایی به صورت نسبتی از دیه عضو دربردارنده استخوان بیان شده است. برخی از استخوان ها با توجه به عدم در برگرفته شدن توسط عضوی از اعضای بدن و بالتبع خروج از این قواعد و نظریه ها نیازمند بررسی جداگانه برای تعیین جبران خسارات وارده بر آنها می باشند که ستون فقرات از جمله آنهاست. هر چند برخی از فقها به بیان جداگانه دیه صدمات این استخوان پرداخته اند لکن آن را در دسته بندی منسجمی ارائه ننموده اند. بررسی و کشف انواع صدمات به همراه آسیب های وارده را می توان از نقایص بیانی مقنن در قانون مجازات دانست. همراهی صدمات وارده بر ستون فقرات با آسیب های دیگر مانند شل شدن پا، خمیدگی پشت و ... که بعضا شایع نیز بوده، ستون فقرات را از دیگر استخوان ها متمایز می کند. این نوشتار به بررسی دیه صدمات وارده بر استخوان از منظر فقه و قانون و نیز کشف مشکلات اجرایی و ارائه راه حل آن با توجه به منابع روایی و فقهی پرداخته و در تمامی مراحل مباحث قانونی را از نظر دور نداشته است.
کلیدواژه‌ها [English]
- صدمات ستون فقرات
- دیه ستون فقرات
- عوارض صدمات
- تداخل دیات
- تعدد جنایات
-
ابن سیده، علی بن اسماعیل (بی تا)، المحکم و المحیط الأعظم، بیروت – لبنان: دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.
-
ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، جلد 1، بیروت – لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
-
ابومنصور، محمد بن أحمد بن الأزهری الهروی (2001 م)، تهذیب اللغه، جلد 2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
-
اردبیلى، احمد بن محمد (1403 ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، جلد 14، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
-
اصفهانى، فاضل هندى، محمد بن حسن (1416 ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، جلد 11، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
اصفهانى، مجلسى اول، محمد تقى (1406 ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، جلد 10، قم – ایران: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
-
البغدادی، أبو عُبید القاسم بن سلاّم بن عبد الله الهروی (1416 / 1417 ق)، الغریب المصنف، جلد 2، مدینه منوره: مجلة الجامعة الإسلامیة.
-
بای، حسینعلی، شاکر، محمد حسین (1395 ش)، بررسی قاعده دیه کوبیدگی استخوان، قم: فصلنامه علمی-پژوهشی حقوق اسلامی، مقاله 6، دوره 13، شماره 51، صفحه 161-192.
-
بغدادى، مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى (1413 ق)، المقنعة، در یک جلد، قم – ایران: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید- رحمة الله علیه.
-
تبریزى، جواد بن على (1428 ق)، تنقیح مبانی الأحکام - کتاب الدیات، در یک جلد، قم – ایران: دار الصدیقة الشهیدة سلام الله علیها.
-
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1410 ق)، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، جلد 1، بیروت-لبنان: دار العلم للملایین.
-
حلبى، ابو الصلاح، تقى الدین بن نجم الدین (1403 ق)، الکافی فی الفقه، در یک جلد، اصفهان – ایران: کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین علیه السلام.
-
حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد (1410 ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، جلد 3، قم ایران: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
حلی، شمس الدین محمد بن شجاع القطّان (1424 ق)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، جلد 2، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
-
حلی(محقق)، نجم الدین جعفر بن حسن (1418 ق)، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، جلد 2، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
-
حلی(محقق)، نجم الدین جعفر بن حسن (1408 ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 4، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
-
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1410 ق)، إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، جلد 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
حلی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1420 ق)، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (ط - الحدیثة)، جلد 5، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
-
حلّى، یحیى بن سعید (1405 ق)، الجامع للشرائع، در یک جلد، قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
-
خراسانى، حسین وحید (1428 ق)، منهاج الصالحین، جلد 3، قم – ایران: مدرسه امام باقر علیه السلام.
-
خمینى، سید روح الله موسوی (1425 ق)، تحریر الوسیلة ( مترجم: اسلامى، على)، جلد 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
خویى، سید ابو القاسم موسوى (1422 ق)، مبانی تکملة المنهاج، جلد 42، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.
-
دیلمی، سلار، حمزة بن عبد العزیز (1404 ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، در یک جلد، قم – ایران، منشورات الحرمین.
-
سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413 ق)، مهذّب الأحکام، جلد 29، قم: مؤسسه المنار - دفتر حضرت آیة الله.
-
سبزوارى، على مؤمن قمّى (1421 ق)، جامع الخلاف و الوفاق، یک جلد، قم: زمینه سازان ظهور امام عصر علیه السلام.
-
سعدى، ابو جیب (1408 ق)، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، 1 جلد، دمشق-سوریه: دار الفکر.
-
شاکر، محمد حسین، بای، حسینعلی (1395 ش)، مطالعه تطبیقی قاعده دررفتگی استخوان در فقه و حقوق موضوعه، فصلنامه علمی-پژوهشی فقه پزشکی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، سال هشتم، شماره 28 و 29، ص 7-39.
-
شوشترى، محمد تقى (1406 ق)، النجعة فی شرح اللمعة، جلد 11، تهران: کتابفروشى صدوق.
-
صاحب بن عباد، کافى الکفاة، اسماعیل بن عباد (1414 ق)، المحیط فی اللغة، جلد 8، بیروت: عالم الکتاب.
-
صیمرى، مفلح بن حسن(حسین) (1408 ق)، تلخیص الخلاف و خلاصة الاختلاف - منتخب الخلاف، جلد 3، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى- ره.
-
صینی، محمود اسماعیل (بی تا)، المکنز العربی المعاصر، یک جلد، بیروت-لبنان: مکتبه لبنان ناشرون.
-
طبرسى، امین الإسلام، فضل بن حسن، (1410 ق)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، جلد 2، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
-
طریحى، فخر الدین (1416 ق)، مجمع البحرین، جلد 2، تهران: کتابفروشى مرتضوى.
-
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407 ق)، تهذیب الأحکام، جلد 7، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-
طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن (1407 ق)،الخلاف، جلد 5، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن (1400 ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، در یک جلد، بیروت– لبنان: دار الکتاب العربی.
-
طوسى، محمد بن على بن حمزه (1408 ق)، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، در یک جلد، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى – ره.
-
عابدی محمد حسن و همکاران (1386 ش)، پژوهشی در نقص عضوی و ارش، یک جلد، تهران: نشر توران.
-
عاملى، حرّ، محمد بن حسن (1409 ق)، وسائل الشیعة، جلد 19 و 29، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
-
عاملى، سید محمد حسین ترحینى (1427 ق)، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، جلد 9، قم: دار الفقه للطباعة و النشر.
-
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى (1410 ق)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، یک جلد، بیروت – لبنان: دار التراث- الدار الإسلامیة.
-
عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على (1413 ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، جلد 15، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
-
فراهیدى، خلیل بن احمد (1410 ق)، کتاب العین، جلد 2 و 3، قم – ایران: نشر هجرت.
-
فیومى، احمد بن محمد مقرى (بی تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، یک جلد، قم: منشورات دار الرضی.
-
قرشی، سید على اکبر (1412 ق)، قاموس قرآن، جلد 4، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-
قمی، سید صادق حسینى روحانى (1412 ق)، فقه الصادق علیه السلام، جلد 3، قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام.
-
قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1415 ق)، المقنع (للشیخ الصدوق)، در یک جلد، قم: مؤسسه امام هادى علیه السلام.
-
قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه، جلد 4، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
کابلی، محمد اسحاق فیاض (1426 ق)، رساله توضیح المسائل، یک جلد، قم: انتشارات مجلسى.
-
کاشانى، حاج آقا رضا مدنی (1408 ق)، کتاب الدیات، در یک جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-
کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب (1407 ق)، الکافی (ط - الإسلامیة)، جلد 7، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-
کیدرى، قطب الدین، محمد بن حسین (1416 ق)، إصباح الشیعة بمصباح الشریعة، یک جلد، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
-
گنجینه استفتائات فقهی-قضایی، (1390 ش)، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی قضا قم، نگارش 2.
-
مغربى، ابو حنیفه، نعمان بن محمد تمیمى (1385 ق)، دعائم الإسلام، جلد 2، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
-
مصطفوى، حسن (1402 ق)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، جلد 5، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
-
موحدى لنکرانى، محمد فاضل (1418 ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الدیات، یک جلد، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
-
مشکینی، میرزا علی (بی تا)، مصطلحات الفقه، قم: نشر الهادی علیه السلام.
-
نجفى، صاحب الجواهر، محمد حسن (1404 ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 43، بیروت – لبنان:دار إحیاء التراث العربی.
-
واسطى، زبیدى، حنفى، محب الدین، سید محمد مرتضى حسینى (1414 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 2، بیروت – لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
)