نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد باقر مقدسی ¹
• ابراهیم رضا قلی زاده ²

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه بجنورد

² دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه ازاد اسلامی (واحد مشهد)

چکیده

حق بازداشت یکی از مهم‌ترین اختیاراتی است که در راستای مبارزه مؤثر با جرم به مقام‌های نظام عدالت کیفری اعطا شده است. هرچند تلاش شده از طریق الزام مأموران به رعایت ضوابطی مانند وجود ادله متقن پیش از بازداشت، از بازداشتِ افرادِ بی‌گناه پیشگیری شود، ولی در برخی موارد با وجود رعایت موازین قانونی در زمان شروع و ادامه بازداشت، در نهایت رأی بر بی‌گناهیِ متهمِ بازداشت شده صادر می-شود. در این مورد این سوال اساسی مطرح می‌شود که آیا فردِ بازداشت شده می‌تواند بابت مدت بازداشت و خساراتی که در طول آن متحمل شده، غرامت درخواست کند؟ هرچند دیدگاه‌های موافق و مخالفی مطرح شده است، ولی استدلال موافقان از پشتوانه قوی‌تری برخوردار است. در همین راستا در دهه‌های اخیر در نظام‌های مختلف کیفری از جمله فرانسه (از سال 1970 میلادی) و ایران (از سال 1392 شمسی) این حق به رسمیت شناخته و جبران خسارتِ متهمانِ بازداشت شدهِ بی‌گناه وارد قوانین آیین دادرسی این دو کشور شد. این مقاله تلاش دارد با رویکردی تطبیقی، به بررسی این نهاد در نظام عدالت کیفری ایران و فرانسه بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• جبران خسارت
• بازداشت
• متهمان بی‌گناه
• اصل برائت
• کمیسیون جبران خسارت

عنوان مقاله [English]

Compensation from innocent arrested defendants in Iran and France Criminal Justice System

چکیده [English]

The Right of arrest is one of the foremost authorities that has been awarded to authorities of criminal justice system in order to fight against crime effectively. Although attempts has been done to prevent from detention of innocent persons by requiring officers to use criteria such as reasonable suspicion before detention, but in some cases with according to the law at the beginning and continued detention, finally the verdict on the innocence of arrested defendants was issued. In this case the fundamental question arises as to whether the detainee can claim compensation for detention and losses during which incurred? Although the pros and cons raised, but arguments of proponents is stronger than opponents. In this regard, in recent decades under various criminal justice system including France (since 1970) and Iran (since 2014) the right of compensation from innocent arrested defendants have been accepted. This article tries to study this institution in Iran and France criminal justice system with a comparative approach.

کلیدواژه‌ها [English]

• Compensation
• Arrest
• Innocent Defendants
• Presumption of Innocence
• Commission of Compensation