نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

قانون «کاهش مجازات حبس تعزیری» با هدف حبس زدایی با پذیرش معیار نسبی برای قابل ­گذشت دانستن جرایم سرقت و کلاهبرداری منجر به بروز چالش و خلاء­هایی در زمینه شکلی و ماهوی در تیرماه سال 1399 تصویب گردید. از جمله چالش­های شکلی در این زمینه عمدتاً مربوط به مرحله شروع به تعقیب کیفری توسط ضابطان و مرحله تحقیق مقدماتی که ناظر بر موضوع پرداخت هزینه کارشناسی و صدور قرار تأمین و تقویم اموال غیرقابل­ تقویم و اخذ سوابق بیومتریک و در نهایت مفهوم فقدان بزه­دیده برای قابل ­گذشت دانستن جرایم فوق می­باشد. هم­چنین چالش­های ماهوی نیز ناظر بر ملاک قابل گذشت دانستن جرایم در فرض تعدد جرم، تعیین مجازات جزای نقدی در فرض تعدد و مقاومت قضات نسبت به قانون مزبور می باشد. در این گفتار سعی شده است که هر یک از چالش­های فوق تبیین گردیده و سپس با روش توصیفی- تحلیلی به حل آن­ها پرداخته شود.
قانون «کاهش مجازات حبس تعزیری» با هدف حبس زدایی با پذیرش معیار نسبی برای قابل ­گذشت دانستن جرایم سرقت و کلاهبرداری منجر به بروز چالش و خلاء­هایی در زمینه شکلی و ماهوی در تیرماه سال 1399 تصویب گردید. از جمله چالش­های شکلی در این زمینه عمدتاً مربوط به مرحله شروع به تعقیب کیفری توسط ضابطان و مرحله تحقیق مقدماتی که ناظر بر موضوع پرداخت هزینه کارشناسی و صدور قرار تأمین و تقویم اموال غیرقابل­ تقویم و اخذ سوابق بیومتریک و در نهایت مفهوم فقدان بزه­دیده برای قابل ­گذشت دانستن جرایم فوق می­باشد. هم­چنین چالش­های ماهوی نیز ناظر بر ملاک قابل گذشت دانستن جرایم در فرض تعدد جرم، تعیین مجازات جزای نقدی در فرض تعدد و مقاومت قضات نسبت به قانون مزبور می باشد. در این گفتار سعی شده است که هر یک از چالش­های فوق تبیین گردیده و سپس با روش توصیفی- تحلیلی به حل آن­ها پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Practical Challenges of the Mitigation of Punishment Concerning Imprisonment in the Judicial Procedure with an Emphasis on the Crime of Fraud and Theft

نویسندگان [English]

  • Gholam Hassan Kooshki 1
  • Rohollah zandi 2

1 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Humanities, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

2 Doctoral student of criminal law and criminology, faculty of humanities, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The law "Mitigating Ta'ziri Imprisonment Punishment" was approved in July 2019 with the aim of de-imprisonment by accepting a relative standard to consider theft and fraud crimes as forgivable, leading to challenges and gaps in terms of form and substance. Today, with the identification of the disadvantages of deprivation of liberty and the failure of the prison system in rehabilitating criminals, penal systems, under the influence of criminological teachings and criminological findings such as the increase in recidivism and the crime-causing nature of prisons, are more and more limited in terms of punishment. They have become anti-freedom. On the other hand, the bad effects of this punishment were noticed by criminologists, and today, although many efforts have been made to improve the condition of the prison, the reformation and treatment of criminals, which was considered one of the main goals of this punishment, doubts still prevail. It became serious, and experience showed that, with the help of recidivism statistics, repeated professional crimes are more often committed by those who have had a history of prison. In this way, imprisonment is not only ineffective in rehabilitating and reforming criminals, but also harming the country's economy.
By approving the law on mitigating penal punishment, the legislator implemented the policy of de-imprisonment through the development of erfaq institutions, reducing the amount of imprisonment and increasing the range of forgivable crimes. Although the mentioned law is useful in mitigating the prison sentence, it has caused wide challenges and created gaps in the legal system and judicial procedure.  The challenges related to the relative impossibility of fraud and theft crimes due to their amounts are one of the factors that have caused changes in the process of criminal prosecution. In the discussion of the initiation of prosecution and actions of the bailiffs in this field, despite the many differences between the jurists, it seems that the principle is that these crimes are unforgivable and the criminal prosecution by the bailiffs is based on the assumption of committing the above crimes.
In the matter of determining the appropriate order, the judicial authority should determine the monetary penalty for the issuance of the security order, regardless of whether the crimes are forgivable and based on the initial estimate, and after referring to the expert, he can determine the necessary amount. On the other hand, the most important challenge that has caused a strong difference in the judicial procedure is the issue of the number of crimes that can be forgiven and the appropriate criteria for determining the crimes that can be considered forgivable. It should be such that it justifies the application of the aggregate criterion, despite such a criterion, there is still a wide difference of opinion among the judicial authorities, and it is better to determine the task through a unanimous vote on the above issue. Among the other loopholes governing the law on reducing the punishment of imprisonment are related to the calendar of non-calendarable property, obtaining biometric records and interpreting the concept of the absence of a victim in fraud-related crimes, which should be addressed by the legislator. In addition to the above challenges, which mainly covered issues and cases related to formal matters, some challenges also governed substantive issues and cases. The results indicate that the formal challenges in this field are mainly related to the stage of starting criminal prosecution by the officers and the preliminary investigation stage that oversees the issue of paying expert fees and issuing orders to secure and calendar non-calendarable property and obtaining biometric records. Also, the substantive challenges are related to the criterion of considering the crimes as forgivable in the assumption of multiple crimes, determining the monetary punishment in the assumption of multiple and the resistance of the judges to the given law. In this talk, it has been tried to explain each of the above challenges and then solve them with a descriptive-analytical method.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • punishment mitigation
  • de-imprisonment
  • relatively forgivable crimes
  • theft and fraud
  • practical challenges
آشوری، محمد) 1394 (، جایگزینهای زندان یا مجازاتهای بینابین، چ ۲، انشارات دانشگاه
تهران.
احمدزاده، رسول، تام، مجتبی) 14۰۰ (، ملاحظاتی دربارهی قانون کاهش مجازات حبس
تعزیری، چ 3 ، مرکز مطبوعات و انتشارات قوهی قضائیه.
بسامی، مسعود ) 1398 (، تعدد جرم )علمی- کاربردی( ،چ 1 ، انتشارات قوهی قضائیه.
بهره مند، حمید ) 1396 ،» سیاست حبسزدایی در نظام تقنینی جمهوری اسلامی ایران « ،)
مجلهی راهبرد، شمارهی 8۲ .
پورقهرمانی، بابک، نگهدار، ایرج ) 139۷ ارزیابی رویکرد قضات نسبت به اعمال نهادهای « ،)
مجلهی مطالعات ،») ارفاقی جدید )مطالعهی موردی محاکم کیفری استان کردستان
حقوق کیفری و جرمشناسی، شمارهی ۲ .
حاجی تبار فیروزجایی، حسن ) 138۷ جایگاه جایگزینهای حبس در نظام عدالت کیفری « ،)
مجلهی حقوقی دادگستری، شمارهی ،») ایران )حال و آینده 64 .
خالقی، علی ) 1396 (، آیین دادرسی کیفری، ج 1، چ 34 ، مؤسسهی مطالعات و پژوهشهای
حقوقی شهر دانش.
خالقی، علی ) 139۷ ( ، نکتهها در آیین دادرسی کیفری، چ 11 ، مؤسسهی مطالعات و
پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
دادنامهی شمارهی 14۰۰3۷39۰۰۰۰13۲۷66 ، صادره از شعبهی ۲1 دادگاه تجدیدنظر استان
خوزستان.
دادنامهی شمارهی 14۰۰4139۰۰۰1311558 ، مورخ ۰6 / ۰8 / 14۰۰ صادره از شعبهی 1۰1
دادگاه کیفری دو شهرستان بهمئی.
148 | فصلنامه علمیِ پژوهش حقوق کیفری | دوره دوازدهم | شماره 45 | زمستان 1402
دادنامهی شمارهی 9۷۰99863۰4۰۰14۰9 ، مورخ ۲9 / ۰۲ / 99 صادره از شعبهی ۲ دادگاه
تجدیدنظر خوزستان.
دادنامهی شمارهی 99۰99۷6311۲۰۰819 ، مورخ ۲۷ / ۰5 / 1399 صادره از شعبهی 1۰۲
دادگاه کیفری دو شهرستان آبادان.
دادنامهی شمارهی 99۰99۷۷4۲445564۷ ، صادره از شعبهی 1۰1 دادگاه کیفری ۲ بهمئی.
دادنامهی شمارهی 99۰9986139۲۰۰14۷ ، صادره از شعبهی 1۰3 دادگاه کیفری دو بهبهان.
دادنامهی صادره از شعبهی 1۰5 دادگاه کیفری ۲ اهواز.
دادنامهی صادره از شعبهی 113 دادگاه کیفری ۲ اهواز 14 / ۰8 / 14۰۰
نقش عوامل بیومتریک در « ،)( رضایی، سیدیحیی، افخمی، مهری، سجادیان، عبدالله
فصلنامهی مطالعات علمی، شمارهی. ،» تشخیص هویت
روستایی مهرانگیز، رحمانیان حامد ) 14۰۰ مدنیسازی حقوق کیفری در پرتو قانون « ،)
مجلهی حقوقی دادگستری، شمارهی ،» کاهش مجازات حبس تعزیری 113 .
روشن قلب دیلمی، عیسی، هندیانی، عبدالله، فخرز، میررحیم، طالبیان، حسین ) 14۰۰ ،)
فصلنامهی علمی کارآگاه، ،» جمعآوری ادلهی جرم بر مبنای اطلاعات بیومتریک «
شمارهی 54 .
شیخ الاسلامی، عباس ) 1395 (، تعددجرم نظریهها و رویهها، چ 1 ، انتشارات میزان.
غلامی، حسین ) 138۲ مجلهی دانشکدهی حقوق ،» تکرار جرم به عنوان حرفهی مجرمانه « ،)
و علوم سیاسی، شمارهی 6۲ .
غلامی، حسین، بشیریه، تهمورث، مرادی پسند، گلناز ) 1399 مبانی کیفرزدایی میان کنشی « ،)
مجلهی پژوهشهای اخلاقی، شمارهی ،» اخلاقی فلسفی و حقوقی 3 .
کاتوزیان، ناصر ) 1388 (، اثبات و دلیل اثبات، ج ۲ ، چ 3 ، انتشارات میزان.
کوزهگر کالجی، عبدالمجید ) 139۰ (، اصول حاکم بر قرارهای تأمین کیفری، پایاننامه برای
اخذ مدرک کارشناسی ارشد، دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه ازاد اسلامی
واحد تهران مرکز.
| چالشهای عملی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در رویهی قضایی...؛ کوشکی و زندی | 149
متوصلی محمودآبادی، رضا، ) 1398 (، ضمانت اجرای نقض حقوق دفاعی اشخاص تحت
نظر در فرآیند اجرای اختیارات و تکالیف ضابطان دادگستری، پایاننامه برای اخذ
مدرک کارشناسی ارشد، دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی.
مصدق، محمد ) 14۰۰ (، شرح قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، چ 3 ، انتشارات جنگل.
میرمحمدصادقی، حسین ) 1395 (، حقوق کیفری اختصاصی ۲، جرایم علیه اموال و مالکیت،
چ 49 ، نشر میزان.
میرمحمدصادقی، حسین، لکی، زینب ) 1398 رویکردی نوین بر ارجاع کیفری در پرتو « ،)
مجلهی پژوهش کیفری، شمارهی ،» اصل وصفگذاری منصفانه ۲۷ .
بررسی رویه و نگرش قضات دادگاههای اطفال تهران به جایگزینهای « ، ناظرزاده، فرناز
فصلنامهی دیدگاههای حقوق قضایی، شمارهی ،» مجازات حبس 65 .
نجفی ابرندآبادی، علیحسین، تیرگرفاخری، نریمان ) 13۷۷ تلاشهای بینالمللی و « ،)
نشریهی ،» قانونگذار کیفری ایران برای تحدید موارد و اعمال مجازات سالب آزادی
مدرس علوم انسانی، شمارهی 9 .
ب. عربی
شهیدثانی) 1384 (، شرح اللمعه، ج 14 ، چ 4 ، انتشارات دارالعلم.
علامه حلی) 14۲۰ (، تحریرالاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج 5 ، چ اول، ناشر مؤسسه
امام صادق.