نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار حقوق جزا و جرم شناسی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران
چکیده
غلبه مناسبات قدرت بر محیطهای آکادمیک، از جمله انحرافها از مسیر شایستۀ اندیشه و موجب تخدیش جایگاه اندیشه-ورزان و کژتابی معرفتیِ دستاوردهای علمیِ ایشان است. قدرت بدون دانش إعمال نمیگردد و نادر است که قدرت منشأ دانش نباشد. عموم علوم بر اساس پیشفرض و تأسیس روابط دانش و قدرت، نضج یافته و همافزا هستند. سنجش گفتمانها در ارتباط قدرت با دانش، پرده از یک جلوۀ ویژه در کژتابی روابط قدرت و دانش برمیافکند، که همانا قدرت-طلبیِ معدودی از دانشگاهیان در برخی مراکز آموزشی و پژوهشیِ جهان است. یک نمودِ کمشمار اما پرخطرِ از ساحت گستردۀ قدرتطلبی، بدرفتاریهای آکادمیکِ قلدرگونه است که در قالب بزه یقهسفیدیِ جرم-تخلفانگارینشده، موجب ناموازنگیِ روابط کنشگران قدرت در محیطهای دانشی میگردد؛ نوعی رفتار هدفمند، پیچیده و عمدتاً پنهان در برخی محیطهای آکادمیک است که با هدف تهدید، مطیعساختن یا طردِ نَرمِ قربانی ارتکاب مییابد.
جستار حاضر، با هدف شناخت جلوهها و عوامل قانونی-ساختاریِ پدیده «قلدری آکادمیک» از منظر زمیولوژیک-جرمشناختی این فرضیه را پی میجوید که عدم اصلاح و تصویب لایحه «سلامت روان»، عدم تدوین «لایحه طراحی مشاغل» (بهویژه در بخش اعضای هیأت علمی)، عدم اصلاح قوانین و مقررات انتظامی و ارتقاء اعضای هیأت علمی موسسات آموزشی و پژوهشی وزارت عتف، تداوم ایرادها و خلأهای «دستورالعمل نحوه مقابله با ترک وظایف قانونی مدیران و کارمندان و پیشگیری از آن» و سستی در اجرای آن، و ضعف سیاستگذاری حقوقیِ شایسته در پیشگیری از تخلفات آکادمیک و واکنش به آنها، فاصله چشمگیر تا حاکمیت «دولت حقوقی» و «بهزمامداریِ دانش» از جمله نارساییهای سیاست جنایی ایران در پاسداشت سلامت روابط آکادمیک است. رشد فزاینده این چالش، موجب فربهی جریان شبهعلم و تقویت شبهه برساختبودن و واقعینبودنِ بخشی چشمگیری از دانشِ خلقشده به ادعای برخی نهادهای علمی است.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Zemiology of Academic Misconducts; Criminological Criticism of the Imbalance of University Power Relations
نویسنده [English]
- Mahdi Khaghani Esfahani
member Department of Law and Jurisprudence, The Institute for Research and Development in the Humanities (SAMT), Tehran, Iran.
چکیده [English]
The predominance of power relations in academic environments, including deviations from the worthy path of thought, leads to the consecration of the position of thinkers and the epistemological reflection of their scientific achievements. Power is not used without knowledge and it is rare that power is not the source of knowledge. All sciences are mature and synergistic based on the premise and establishment of knowledge and power relations. Measuring the discourses related to power and knowledge reveals a special effect in the reflection of power and knowledge relations, which is the power-seeking of a few academics in some educational and research centers of the world. A rare but dangerous manifestation of the wide field of power-seeking is bully-like academic misbehavior, which, in the form of white-collar workers who are not criminalized, causes an imbalance in the relations between power actors in academic environments; it is a type of purposeful, complex and mostly hidden behavior in some academic environments, which is committed with the aim of threatening, subjugating or rejecting the victim's softness.
With the aim of knowing the manifestations and legal-structural factors of the phenomenon of "academic bullying" from the zoological-criminological perspective, this research investigates the hypothesis that the lack of amendment and approval of the "Mental Health" bill, the lack of formulation of the "Job Design Bill" (especially in the department of academic staff members), failure to amend disciplinary laws and regulations and promotion of academic staff members of educational and research institutions of the Ministry of Science, the continuation of defects and gaps in the "instructions on how to deal with the abandonment of the legal duties of managers and employees and its prevention" and laxity in the implementation That along with weakness of competent legal policy in preventing academic violations and reacting to them, is a significant distance from the rule of "legal state" and "knowledge preservation" among the inadequacies of Iran's criminal policy in maintaining the health of academic relations. The increasing growth of this challenge causes the flow of pseudo-science to increase and to strengthen the suspicion of fabrication and unreality of a significant part of the created knowledge according to the claim of some scientific institutions of the country.
The most important cultural-attitudinal factors of academic corruption can be considered as follows: the incorrect understanding of the place of knowledge in the development of society and governance, mass and degree-oriented higher education, the disorganization of the major unemployability crisis of graduates, the big market of scientific fraud and its spread from fraudulent students to professors applying for fraud, the discourse of commodification of higher education, populism and managerial populism, the decline of scientific creativity in society, the reduction of public trust in scientific mechanisms, the weakness of the knowledge and skills of graduates, and the effect of corruption in other forms on misconduct in academic behavior.
"Criminal personality theory", "interactionism theory", "organizational critical theory", "anomie theory", "social strain theory", "labeling theory", "weakness of self-control theory", are among the most prominent critical criminological theories which, in connection with the teachings of organizational behavior and human resource management, have the ability to explain the reasons for "academic bullying". These theories also have the ability to provide solutions for situational and social crime prevention methods, primary and secondary and prevention methods, and specific and criminal/non-criminal prevention methods to reduce power imbalance factors in academic relations. On the other hand, and from the perspective of victimological criminology, victims of academic bullying, in addition to being victims of abuse of power by their academic colleagues, are also considered victims of governmental crime; because the lack of legal regulations to prevent academic bullying is a feature of the neglect of the government system in protecting academic freedom and peace, and it encourages academic bullies in this non-criminalized bullying. Also, the existence of administrative regulations and organizational procedures for promotion of scientific rank of university scholars, whose gross defects and major inadequacies have been widely criticized, are other manifestation of government crime.
This article, in the context of zemiology, discusses what capacity critical criminology has in strengthening criminal policy to control academic bullying (severe abuses that are highly contrary to the dignity and ethics expected from the environment of educational and research institutions). Therefore, after examining the research background of the subject and describing the effects of this phenomenon that violates the ethics of knowledge, and by explaining the theoretical foundations help reduce the imbalance of power in academic relations, and discuses ability of some criminological theories in the etiology of academic bullying.
کلیدواژهها [English]
- critical criminology
- academic bullying
- academic victimization
- research infractions
- academic power relations
- law-violating regulations
مؤسسهی مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
ایرانی، امیر ]و دیگران[ ) 1394 تحلیل میزان بازتاب اندیشههای جرمشناسی انتقادی در « ،)
قانون مجازات اسلامی 1392 نشریهی اندیشههای حقوق کیفری، دورهی ،» 1 ،
شمارهی 1 .
بوکلی، اَوی؛ کوتزِه، جاستین ) 1402 (، زمیولوژی، ترجمهی هانیه هژبرالساداتی، چاپ اول،
بنیاد حقوقی میزان.
جمالی زواره، بتول ]و دیگران[ ) 1397 واکاوی آییننامه ارتقاء اعضای هیأت علمی: « ،)
مجلهی آموزش عالی ایران، دورهی ،» چالشها و پیامدها 10 ، شمارهی 1 .
حسینی هاشمزاده، داود ) 1399 (، فساد دانشگاهی )گونهشناسی روش سنجش علل، پیآمدها
و راهبردهای مبارزه با آن(، چاپ دوم، نشر آگاه.
خاقانی اصفهانی، مهدی ) 1402 نقد همآیندیِ اقتدارگرایی پزشکی و امنیتگرایی کیفری « ،)
مجلهی حقوق پزشکی، دورهی ،» در سیاستگذاری سلامت 17 ، شمارهی 58 .
خاقانی اصفهانی، مهدی ) 1401 برخی اشکالات قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه « ،)
دومین کنفرانس ،» آثار علمی و دستورالعمل نحوهی بررسی تخلفات پژوهشی
بینالمللی پژوهشهای نشر؛ ادبیات معاصر ایران، ابعاد فرهنگی، دانشگاه تهران.
راغفر، حسین؛ فدوی اردکانی، مرجان ) 1393 چارچوبی تحلیلی در نظریهی توسعه: « ،)
فصلنامهی اقتصاد تطبیقی، دورهی ،» فرهنگ، قدرت و نابرابری 1 ، شمارهی 2 .
Mahdi Khaghani Esfahani
http://orcid.org/0000-0003-2782-6112
40 | فصلنامه علمیِ پژوهش حقوق کیفری | دوره دوازدهم | شماره 45 | زمستان 1402
رشیدی، زهرا ) 1400 (، قلدری آکادمیک، چاپ اول، مؤسسهی پژوهش و برنامهریزی
آموزش عالی.
رشیدی، زهرا؛ روحانی، شادی ) 1401 مطالعهی قلدری دانشگاهی در گروههای آموزشی؛ « ،)
فصلنامهی آموزش مهندسی ایران، ،») مورد مطالعه )علوم انسانی و فنیمهندسی
دورهی 24 ، شمارهی 93 .
روت، دان؛ کازلاریچ، دیوید ) 1400 (، پاسخ به جرم حکومتی، ترجمهی نبیاله غلامی،
پژوهشکدهی حقوقی شهر دانش.
سپهوند، رضا ]و دیگران[ ) 1400 فصلنامهی ،» رابطهی قلدری سازمانی و اخلاق حرفهای « ،)
اخلاق در علوم و فناوری، دورهی 16 ، شمارهی 3 .
سلیمی، جمال ]و دیگران[ ) 1400 بررسی ابعاد فساد آکادمیک در نظام آموزش عالی: « ،)
دوماهنامهی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دورهی ،» یک پژوهش آمیخته 12 ،
شمارهی 2 .
صفایی موحد، سعید ) 1396 زیر پوست دانشگاه: واکاوی پدیدهی استثمار آکادمیک در « ،)
دوفصلنامهی مطالعات برنامهی درسی آموزش عالی، ،» نظام آموزش عالی ایران
دورهی 8 ، شمارهی 15 .
عصاره، فریده؛ عفیفیان، فرزانه ) 1397 نقدی بر آییننامهی ارتقاء اعضای هیأت علمی « ،)
فصلنامهی ،» دانشگاهها و مؤسسات آموزشی کشور؛ آسیبشناسی و ارائه راهکارها
نقد کتاب اطلاعرسانی و ارتباطات، دورهی 4 ، شمارهی 15 .
فکوهی، ناصر ) 1397 (، دانشگاهی که بود...، چاپ دوم، پژوهشکدهی مطالعات فرهنگی و
اجتماعی.
قانعی راد، امین؛ خسروخاور، فرهاد ) 1390 (، جامعهشناسی کنشگران علمی در ایران، چاپ
اول، نشر علم.
قائدامینی هارونی، عباس ]و دیگران[ ) 1396 الگوی ساختاری رابطه قلدری سازمانی با « ،)
مقاومت در برابر تغییر در اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
فصلنامهی پژوهشهای رهبری و مدیریت آموزشی، دورهی ،» شمال 4 ، شمارهی 13 .
| زمیولوژی بدرفتاریهای آکادمیک...؛ خاقانی اصفهانی | 41
قائدی، مریم ]و دیگران[ ) 1397 علل و زمینههای فساد دانشگاهی و پیامدهای ناشی از « ،)
فصلنامهی پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، دورهی ،» آن 24 ، شمارهی 1 .
گلدوست جویباری، رجب؛ حسینی، مهدی؛ داداشی، محمد ) 1397 (، مقاله در: نیازپور،
امیرحسن ]به کوشش[، سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی، تألیف گروهی از
استادان و پژوهشگران علوم جنایی، چاپ اول، بنیاد حقوقی میزان.
لازرژ، کریستین ) 1400 (، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمهی علیحسین نجفی ابرندآبادی،
چاپ دهم، بنیاد حقوقی میزان.
محمدیان شریف، کویستان ]و دیگران[ ) 1399 ساختار عاملی پرسشنامه فساد آکادمیک « ،)
فصلنامهی مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی، ،» در آموزش عالی ایران
دورهی 10 ، شمارهی 32 .
مصدق راد، علیمحمد ) 1400 قلدری آکادمیک: تهدیدی برای شهرت و انسجام « ،)
فصلنامهی پایش )نشریهی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی(، ،» دانشگاه
دورهی 20 ، شمارهی 4 .
مصدق، هادی؛ قندهاری، محمدتقی ) 1398 آسیبشناسی تدوین مقالات علمی، از نگاه « ،)
فصلنامهی مدیریت اطلاعات، دورهی ،» دانشجویان دانشگاههای بزرگ ایران 5 ،
شمارهی 4 .
نجفی ابرندآبادی، علیحسین ) 1397 ،» درآمدی بر جرمشناسی انتقادی و گونههای آن « ،)
در: شیری، عباس ]به کوشش[، دانشنامهی جرمشناسی محکومان، چاپ اول، بنیاد
حقوقی میزان.
نجفی ابرندآبادی، علیحسین؛ گلدوزیان، حسین ) 1397 جرمشناسی پستمدرن و « ،)
فصلنامهی پژوهش حقوق کیفری، دورهی ،» رویکرد آن به جرم و علتشناسی جنایی
6 ، شمارهی 23 .
نصر اصفهانی، مهدی؛ عطاری مقدم، جعفر ) 1396 ،» تدوین پیشنویس قانون سلامت روان « ،)
مجلهی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، دورهی 23 ، شمارهی 1 .
نیازپور، امیرحسن ) 1400 (، پیشگیری از جرم، چاپ دوم، نشر دادگستر.
42 | فصلنامه علمیِ پژوهش حقوق کیفری | دوره دوازدهم | شماره 45 | زمستان 1402
ولش، براندون. سی؛ فارینگتون، دیوید. پی ) 1394 (، دانشنامهی جرمشناسی آکسفورد،
ترجمهی گروهی از پژوهشگران حقوق کیفری و جرمشناسی، چاپ اول، بنیاد
حقوقی میزان.