نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه،ارومیه، ایران

3 دانشجوی مقطع دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه.ایران

چکیده

مجازات سالب آزادی با عنایت به عدم موفقیت درکاهش جرایم و پیشگیری از تکرار­جرم، منجر به تورم جمعیت کیفری شد. در نتیجه رویکرد حبس ­زدایی قوت گرفت. در همین راستا سیاست حبس ­زدایی، ابتدا استفاده از جایگزین­های حبس مورد توجه قرارگرفت و در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قلمرو شمول و انواع آن ذکر و در قانون دادرسی­ کیفری قواعد شکلی بیان­ گردید. سپس تدابیر فروتقنینی درقوه قضاییه در راستای بکارگیری این نوع ازمجازات­ها تدوین و به مقامات قضایی ابلاغ­ شد. بااین­ وجود موفقیت این­ نوع از مجازات­ها در راستای­کاهش تعداد محبوسین، مشکلات ریشه­ای همچون شدت بالای مجازات حبس­های تعزیری پیش­بینی شده درقوانین ­جزایی، مهم­ترین عاملی بود­که مانعی برای­ آزادی محبوسین قلم داد می­ شد. درجهت رفع این­ مشکل، قانون­ کاهش ­مجازات­های حبس ­تعزیری 1399 تصویب شد. نوشتار حاضر به روش­ توصیفی­ تحلیلی و باهدف بررسی­ تحولات این قانون در­فرایند رسیدگی درمرحله تحقیقات به نگارش درآمده به این نتیجه می­ رسد­که تصویب این قانون آثار مهمی در تصمیمات و قرارهای صادره درمرحله تحقیقات مقدماتی به دنبال خواهد داشت­ که از مهم­ترین این­ آثار می­توان به اثرگذاری دراخذ قرارهای ­تأمین­ کیفری متهم، اثرگذاری در شمول مرورزمان و اثرگذاری در تعیین صلاحیت مراجع قضایی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Fundamental changes in the law on reducing the punishment of imprisonment in the preliminary investigation process

نویسندگان [English]

  • Siamak Jafarzadeh 1
  • Reza Nikkhah sarnaghi 2
  • Hamid Alizadeh 3

1 Associate Professor of law, Urmia University, Urmia, Iran ,Urmia,Iran

2 Assistant Professor of Law, Urmia University, Urmia, Iran.

3 PhD Student, Criminal Law and Criminology, Urmia University, Urmia, Iran

چکیده [English]

The approach to incarceration is as old as history itself. However, as societies have developed, fundamental ambiguities have emerged in this approach. Consequently, following the knowledge of criminology, custodial sentences have been seen as inadequate in reducing crimes, preventing recidivism, and addressing the growing number of individuals in the criminal population. These factors have given rise to the de-incarceration movement, which has gained strength in response to the disadvantages of imprisonment; mainly its effects after individuals are released from prison. Thus, the use of alternatives to imprisonment has been embraced in the Islamic Criminal Law approved in 2013, where its scope, types, and formal rules were outlined in the Criminal Procedure Law of the same year. Subsequently, sub-legislative measures were formulated and communicated to the judicial authorities to implement this punishment.
Nevertheless, the success of the de-incarceration movement in reducing the number of incarcerated individuals and addressing issues such as the severity of punishment has been a significant obstacle to the release of prisoners. In response to this problem, the de-incarceration movement approved the law on reducing prison sentences in 2020. Since enacting such substantive laws can have a crucial impact on issues raised in criminal proceedings, the effect of their approval in the judicial process cannot be ignored.
This article has been written descriptively to study the significant changes this law has brought to the preliminary investigation process. The effectiveness of this law in achieving criminal security orders for the accused, in line with the principle of proportionality and the principle of criminal law as the last and least resort, remains ambiguous. In this regard, the question arises as to whether the principle of criminal law as the last and least resort should be incorporated in obtaining the order of criminal security or not. Furthermore, considering the development of forgivable crimes, which indicates a move towards the privatization of criminal justice, the issue arises as follows: According to Article 106 of the Islamic Penal Code, in the case of forgivable crimes, the victim has the right to file a complaint within one year from the date of crime notification. Therefore, after one year, the victim's right will expire. Given the wide range of crimes categorized as forgivable crimes in the law on reducing the punishment of imprisonment, in a situation where the victim has not yet filed a complaint due to the crime being non-forgivable, the question arises as to whether the judge should issue a suspension of prosecution according to Article 11 of the Islamic Criminal Law or consider the plaintiff's acquired rights and allow the continuation of the prosecution process.
Determining the jurisdiction of judicial authorities or institutes is another challenge this law presents. For instance, in cases of criminal damage, the property's value plays a role in determining the authorities' jurisdiction. This means that when the property damage is up to ten million Rials, according to Article 9 of the Conflict Resolution Counsel Act, it falls within the jurisdiction of the Council. If the damage exceeds ten million Rials but is less than twenty million Rials, it directly falls under the jurisdiction of the Criminal Court. If the damage is less than 100 million Rials, the prosecutor's office has the authority over the preliminary investigation. Therefore, the absence of an authority to accurately determine the extent of the damage causes delays in proceedings and creates uncertainty for the judicial authorities. To prevent divergent judicial opinions and adhere to the principle of the generality of criminal procedure, as specified in Article 2 of the Criminal Procedure Law, it seems necessary to issue unanimous opinions regarding the challenges above. This will end these judicial disputes and establish a unified procedure within the judicial authorities. Consequently, when approving substantive regulations, their effectiveness should be evaluated compared to formal regulations to prevent the division of judicial opinions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • de-incarceration
  • imprisonment
  • Reduction of Punishment
  • Alternative to Prison
  • Preliminary Investigation
  • آخوندی، محمود. (1390). آیین دادرسی کیفری، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات، چاپ شانزدهم.
  • آشوری، محمد. (1395). آئین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات سمت، چاپ نوزدهم.
  • آشوری، محمد. (1398). آئین دادرسی کیفری، جلد دوم، تهران: انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
  • آقایی جنت مکان، حسین. (1392). حقوق کیفری عمومی کیفرشناسی نو، انتشارات جنگل، چاپ سوم.
  • اباذری فومشی، منصور. (1384). نحوه عملی تنظیم و نگارش انواع قرار و دستورات قضایی،‌ تهران، انتشارات سمت.
  • الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن. (1397). درآمدی بر حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران: انتشارات میزان، چاپ چهارم.
  • پورمحی­آبادی، حسین و بوستانی، داریوش و قماشی، سعید. (1397)، «سیطرة حبس­گرایی و رویای حبس­زدایی در سیاست کیفری ایران (مطالعه موردی حوزه قضایی شهر کرمان)»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال 9، شماره اول، پیاپی 17، صص 59-33.
  • جوانمرد، بهروز. (1394). آیین دادرسی کیفری، انتشارات جاودانه، چاپ دوم.
  • حاجی­تبارفیروز­جایی، حسن. (1395). آیین دادرسی کیفری کاربردی قرارها، انتشارات میزان، چاپ اول.
  • خالقی، علی. (1398). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، انتشارات شهردانش، چاپ چهلم.
  • زراعت، عباس. (1393). آیین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات میزان، چاپ اول.
  • دلماس مارتی، می­ری. (1395). نظام­های بزرگ سیاست جنایی، تهران: نشر میزان، چاپ سوم.
  • سادات­اسدی، لیلا. (1396). حقوق کیفری خانواده، انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • سادات­اسدی، لیلا. (1394). شرحی بر قانون آیین دادرسی کیفری، انتشارات فکرسازان، چاپ اول.
  • سیدنژادکوهستانی، اشرف السادات. (1398). بررسی تطبیقی حبس و حبس­زدایی در حقوق ایران و مصر، رساله دکتری، دانشگاه عدالت، تهران.
  • صادقی، ولی اله. «فرایند کیفرزدایی در نظام عدالت کیفری ایران» (1398)، مجله پژوهش­ حقوق کیفری، سال 8، شماره 28، 45-9.
  • صفاری، علی (1392). کیفرشناسی، تهران، نشر جنگل، چاپ بیست و ششم.
  • طهماسبی، جواد. (1396). آیین دادرسی کیفری، جلد دوم، انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • عابدی، احمدرضا. (1398). آیین دادرسی کیفری، انتشارات قوۀ­قضاییه، چاپ اول.
  • عطایی، سمیه. (1394). بررسی سیاست کیفری تقنینی ناظر بر حبس زدایی در حقوق ایران با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پایه دامغان.
  • عمید، حسن. (1377). فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر.
  • مصدق، محمد. (1399). شرح قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، انتشارات جنگل، چاپ اول.
  • مصدق، محمد. (1394). قرارهای تأمین کیفری نظارت قضایی و قرارهای نهایی، انتشارات جنگل، چاپ اول.
  • مرادی­دالوند، الهه. (1394). زندان­زدایی و چالش­های فراروی آن با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه همدان.
  • ملک­محمدّی، حمیدرضا. (1398). نظریه­های جرم­شناسی، تهران: انتشارات میزان، چاپ هفتم.
  • مهاجری، علی. (1397). آیین رسیدگی در دادسرا، جلد اول، انتشارات فکرسازان، چاپ دوزادهم.
  • فوکو، میشل. (1399). مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمه: نیکو سرخوش، افشین جهاندیده، نشرنی، چاپ هفدهم.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و حمید هاشم‌بیگی. (1395). دانشنامه جرم‌شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ ششم.
  • نوربها، رضا. (1390). زمینۀ حقوق جزای عمومی، انتشارات دادآفرین، چاپ سی­ویکم.
  • آخوندی، محمود. (1390). آیین دادرسی کیفری، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات، چاپ شانزدهم.
  • آشوری، محمد. (1395). آئین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات سمت، چاپ نوزدهم.
  • آشوری، محمد. (1398). آئین دادرسی کیفری، جلد دوم، تهران: انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
  • آقایی جنت مکان، حسین. (1392). حقوق کیفری عمومی کیفرشناسی نو، انتشارات جنگل، چاپ سوم.
  • اباذری فومشی، منصور. (1384). نحوه عملی تنظیم و نگارش انواع قرار و دستورات قضایی،‌ تهران، انتشارات سمت.
  • الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن. (1397). درآمدی بر حقوق جزای عمومی، جلد دوم، تهران: انتشارات میزان، چاپ چهارم.
  • پورمحی­آبادی، حسین و بوستانی، داریوش و قماشی، سعید. (1397)، «سیطرة حبس­گرایی و رویای حبس­زدایی در سیاست کیفری ایران (مطالعه موردی حوزه قضایی شهر کرمان)»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال 9، شماره اول، پیاپی 17، صص 59-33.
  • جوانمرد، بهروز. (1394). آیین دادرسی کیفری، انتشارات جاودانه، چاپ دوم.
  • حاجی­تبارفیروز­جایی، حسن. (1395). آیین دادرسی کیفری کاربردی قرارها، انتشارات میزان، چاپ اول.
  • خالقی، علی. (1398). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، انتشارات شهردانش، چاپ چهلم.
  • زراعت، عباس. (1393). آیین دادرسی کیفری، تهران: انتشارات میزان، چاپ اول.
  • دلماس مارتی، می­ری. (1395). نظام­های بزرگ سیاست جنایی، تهران: نشر میزان، چاپ سوم.
  • سادات­اسدی، لیلا. (1396). حقوق کیفری خانواده، انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • سادات­اسدی، لیلا. (1394). شرحی بر قانون آیین دادرسی کیفری، انتشارات فکرسازان، چاپ اول.
  • سیدنژادکوهستانی، اشرف السادات. (1398). بررسی تطبیقی حبس و حبس­زدایی در حقوق ایران و مصر، رساله دکتری، دانشگاه عدالت، تهران.
  • صادقی، ولی اله. «فرایند کیفرزدایی در نظام عدالت کیفری ایران» (1398)، مجله پژوهش­ حقوق کیفری، سال 8، شماره 28، 45-9.
  • صفاری، علی (1392). کیفرشناسی، تهران، نشر جنگل، چاپ بیست و ششم.
  • طهماسبی، جواد. (1396). آیین دادرسی کیفری، جلد دوم، انتشارات میزان، چاپ دوم.
  • عابدی، احمدرضا. (1398). آیین دادرسی کیفری، انتشارات قوۀ­قضاییه، چاپ اول.
  • عطایی، سمیه. (1394). بررسی سیاست کیفری تقنینی ناظر بر حبس زدایی در حقوق ایران با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پایه دامغان.
  • عمید، حسن. (1377). فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر.
  • مصدق، محمد. (1399). شرح قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، انتشارات جنگل، چاپ اول.
  • مصدق، محمد. (1394). قرارهای تأمین کیفری نظارت قضایی و قرارهای نهایی، انتشارات جنگل، چاپ اول.
  • مرادی­دالوند، الهه. (1394). زندان­زدایی و چالش­های فراروی آن با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه همدان.
  • ملک­محمدّی، حمیدرضا. (1398). نظریه­های جرم­شناسی، تهران: انتشارات میزان، چاپ هفتم.
  • مهاجری، علی. (1397). آیین رسیدگی در دادسرا، جلد اول، انتشارات فکرسازان، چاپ دوزادهم.
  • فوکو، میشل. (1399). مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمه: نیکو سرخوش، افشین جهاندیده، نشرنی، چاپ هفدهم.
  • نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و حمید هاشم‌بیگی. (1395). دانشنامه جرم‌شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ ششم.
  • نوربها، رضا. (1390). زمینۀ حقوق جزای عمومی، انتشارات دادآفرین، چاپ سی­ویکم.