نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 استادیار گروه حقوق، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

3 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

جزای نقدی روزانه یکی از جایگزین های نوین حبس مقرر در قانون مجازات اسلامی 92 می‌باشد که میزان آن با توجه به شدت و اهمیت جرم از یک سو و میزان در آمد روزانه مجرم از سوی دیگر توسط دادگاه تعیین می‌گردد. پیش بینی جزای نقدی روزانه و ملاحظه وضعیت اقتصادی محکوم، گامی جدید در راستای فردی کردن مجازات ها محسوب می‌گردد. هر چند این سیستم نیز انتقاداتی را به دنبال داشته، اما یکی از جنبه های مثبت سیاست جنایی امروزی است. با این حال اجرای موثر و کاربردی‌تر این سیستم تا حد زیادی در گرو احراز درآمد واقعی محکومین می‌باشد. برای اینکه این جایگزین به خوبی عمل کند دادگاه‌ها باید روش صحیحی برای سنجش درآمد محکومین در اختیار داشته باشند. از طرفی به دلیل افزایش بار کاری دادگاه ها ناشی از بررسی وضعیت مالی محکومین در کنار رسیدگی به پرونده کیفری و اطاله دادرسی، اکثر قضات رغبتی به آن نشان نمی‌دهند. لذا در جهت بهره‌گیری مناسب از ظرفیت این جایگزین و کارایی بیشتر آن، ضرورت دارد قانون‌گذار سازوکار مشخصی جهت شناسایی در آمد محکومین در اختیار قاضی قرار داده و وظایف دستگاه‌های اجرائی را که به هر نحو اطلاعی از درآمد و حقوق محکومین دارند مشخص نماید تا در صورت لزوم موظف به همکاری شوند. مع‌المراتب یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که این جایگزین اولأ برای افرادی قابل اعمال است که از حداقل درآمد و توان مالی برای پرداخت جزای نقدی برخوردار باشند. لذا برای افراد ناتوان و فاقد درآمد مشخص می‌بایست جایگزین مناسب دیگری تعیین گردد. ثانیأ چنانچه میزان جزای نقدی متناسب با درآمد افراد تعیین گردد با توجه به وضعیت نامساعد اقتصادی اغلب محکومین می‌تواند با موفقیت همراه باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Considerations About Daily Fines and Earning of the Offender

نویسندگان [English]

  • Fereydoun Hosseini Nejad Braguri 1
  • Mohammad Reza Nazarinejad 2
  • Mojtaba Janipour 3

1 PhD Student in Criminal Law and Criminology, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran

2 Assistant Professor of Law, University of Guilan, Rasht, Iran

3 Associate Professor, Department of Law, University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

The daily fine is one of the new alternatives to imprisonment stipulated in the Islamic Penal Code 92, the amount of which is determined by the court according to the severity and importance of the crime on the one hand and the amount of daily income of the offender on the other. Anticipating daily fines and considering the convicted person's financial situation is a new step towards individualizing punishments. Although this system has been criticized, it is one of the positive aspects of today's criminal policy. However, the more effective and practical implementation of this system depends to a large extent on the actual income of the convicts. For this alternative to work well, the courts must have the right way to measure the income of convicts. On the other hand, due to the increase in the workload of the courts due to the review of the financial situation of the convicts, along with the consideration of the criminal case and the delay of the trial, most judges are not interested in it. Therefore, in order to properly use the capacity of this alternative and make it more efficient, it is necessary for the legislator to provide the judge with a specific mechanism for identifying the income of convicts and to determine the duties of executive bodies that have any knowledge of income and rights of convicts. The need to be obliged to cooperate. However, the research findings indicate that this alternative is applicable first to people who have the minimum income and financial ability to pay a fine. Therefore, for the disabled and without a specific income, another suitable alternative must be determined. Second, if the amount of the fine is determined in proportion to the income of individuals, due to the unfavorable economic situation, most of the convicts can be successful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • daily fines
  • daily income
  • individualization of punishment
  • offender
  • earnings considerations
اردبیلی، محمّدعلی، (1394)، حقوق جزای عمومی، جلد سوّم، چاپ هفتم، تهران، نشر میزان.
آرون، بهناز، (1394)، جزای نقدی مقطوع و روزانه در حقوق ایران و انگلستان، پایان‌‌نامة کارشناسی ارشد، حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
آشوری، محمّد، (1398)، جایگزین‌های زندان یا مجازات‌های بینابین، چاپ اوّل، تهران، نشر جهش.
آفنداک، خلیل و حسن‌دوست، المیرا، (1392)، راهنمای اصول اساسی جایگزین‌های حبس، چاپ اوّل، تهران، انتشارات روانشناسی و هنر.
آنسل، مارک، (1395)، دفاع اجتماعی، ترجمة علی‌‌حسین نجفی ابرندآبادی و محمّد آشوری، چاپ پنجم، تهران، انتشارات گنج دانش.
آیین‌‌نامة نحوة اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات و ... و جایگزین‌‌های حبس مصوّب 3/2/98 قوّة قضائیّه.
آیین‌‌نامة نظام سنجش اعتبار مصوّب 29/3/1398 هیئت وزیران.
بولک، برنار، (1387)، کیفرشناسی، ترجمة علی حسین‌‌نجفی ابرندآبادی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات مجد.
توجّهی، عبدالعلی، (1395)، آسیب شناسی قانون مجازات اسلامی 92، چاپ سوّم، تهران، انتشارات مرکز مطبوعات و انتشارات قوّة قضائیّه.
حاجی‌‌تبار فیروزجانی، حسن، (1393). مجازات‌‌های جایگزین حبس در حقوق کیفری ایران، چاپ اوّل، تهران: انتشارات فردوسی.
حیدری، مسعود، (1395)، جزای نقدی در حقوق ایران، پایان‌‌نامة کارشناسی ارشد، حقوق، دانشگاه مازندران.
زارعی، جواد، (1397)، مجازات‌‌های جایگزین حبس در حقوق کیفری ایران، چاپ اوّل، تهران، انتشارات آفتاب گیتی.
سودیرن، اوزنور، (1396)، جایگزین‌‌های حبس در انگلستان و ولز، آلمان و ترکیه، ترجمة حمیدرضا دانش‌‌ناری و حامد صفایی آتشگاه، چاپ اوّل، تهران، نشر میزان.
صبوحی، رحمان، (1394)، عدالت ترمیمی در نظام کیفری موضوعه ایران، چاپ اوّل، تهران، انتشارات مجد.
صلاحی، جاوید، (1392)، کیفرشناسی، چاپ سوّم، تهران، نشر میزان.
طغرانگار، حسن، (1387). «جایگزین‌‌های کیفر حبس در حقوق فرانسه»، ماهنامة اصلاح و تربیت، شمارة 77.
قانون آیین دادرسی کیفری مصوّب 1392.
قانون عملیات بانکی بدون ربا و آیین‌نامه‌های مربوطه.
قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه‌های مربوطه.
قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392.
قانون نحوة اجرای محکومیّت‌های مالی مصوّب 1394.
کاشفی، حسن و خالصی، محسن، (1380)، «کیفرهای جایگزین زندان در حقوق فرانسه»، مجلة حقوقی دادگستری، شمارة 36، دورة 65.
محمودی، ژیلا، (1397)، بررسی جزای نقدی در قوانین کیفری ایران، چاپ اوّل، تهران، انتشارات قانون‌‌یار.
مصدق، محمّد، (1393)، شرح قانون مجازات اسلامی 92، چاپ ششم، تهران، انتشارات جنگل.
مؤذن‌‌زادگان، حسنعلی و مرادی اوجقاز، محسن، (1400)، جایگزین‌‌شناسی کیفر حبس در آینة آرای قضایی، چاپ اوّل، تهران، مهرکلام.
نجفی ابرندآبادی، علی‌‌حسین، (1381)، تقریرات علوم جنایی، جلد اوّل، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة حقوق به کوشش مهرداد رایجیان اصلی و شهرام ابراهیمی.
یکرنگی، محمّد و ایران‌منش، مهدی، (1387)، «کیفرهای اجتماع‌‌محور از نظریه تا عمل با تأکید بر پیش‌‌نیازهای اعمال کیفرهای اجتماع‌‌محور»، مجلة حقوقی دادگستری، شمارة 64، دورة 72.