نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،تهران ایران

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران،تهران، ایران

3 استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران،ایران

چکیده

یکی از الزامات و تضمینات اصل بی‌طرفی،انجام تحقیقات مقدماتی توسط قاضی مستقل و تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق است.در این راستا بازپرس وارد ساختار نظام دادسرایی شد و اختیارات دادستان بعنوان یک طرف دعوای کیفری محدود به تعقیب گردید.با وجود اینکه اصل بی‌طرفی و لزوم رعایت آن در ماده 3 قانون آئین دادرسی کیفری کشورمان مورد تاکید قرار گرفته است؛ولی الزامات و جنبه‌های آن بویژه در مرحله تحقیقات مقدماتی از دید مقنن مغفول مانده است.به نحوی که همچنان دادستان واجد اختیار تحقیق و بازداشت متهمین در شمار زیادی از جرایم بوده و بازپرس در انجام تحقیقات از استقلال کامل برخوردار نیست.از طرفی اختیار تحقیق،جمع آوری ادله و بازداشت موقت به قاضی واحد سپرده شده است.اضافه بر این علیرغم پذیرش نظام دادسرایی،همچنان در برخی جرایم و دادگاههای بخش،سیستم دادگاههای عمومی(انجام کلیه مراحل دادرسی توسط قاضی واحد) اعمال می‌گردد که مغایر با اصل بی‌طرفی است؛فلذا تحقق کامل اصل بی‌طرفی در تحقیقات مقدماتی مستلزم اصلاحاتی در قانون آئین دادرسی کیفری می‌باشد.در این مقاله اصل بی‌طرفی و مولفه‌های آن در تحقیقات مقدماتی و میزان پایبندی قانونگذار کشورمان به الزامات اصل مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیشنهادات اصلاحی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Principle of Impartiality Principle in Challenges and Solutions in Iran's Proceedings

نویسندگان [English]

  • Ali Dehghani 1
  • Mohammad Ashouri 2
  • Mansour Rahmdel 3

1 PhD in Criminal Law and criminology, Faculty of law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Thran, Iran

2 Professor of Criminal Law and Criminology (Supervisor), Criminal Law Department, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran Branch, Iran

3 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology (Advisor), Department of Criminal Law, Faculty of Law, Theology and Political Science, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran Branch, Iran

چکیده [English]

One of the requirements and guarantees of the principle of neutrality is to conduct preliminary investigations by an independent judge and to distinguish the prosecutor from the investigating authority.In this regard,the investigator entered the structure of the department of justice and the prosecutor's powers were prosecuted as a party to the limited criminal proceedings.Although the principle of impartiality and the necessity of observance of it in Article 3 of the Criminal Procedure Code of our country have been emphasized,but its requirements and aspects Particularly in the preliminary stage of the preliminary investigation, officials have been neglected.In the same way, prosecutors still have the power to investigate and arrest the defendants in a large number of crimes and the investigator does not have complete independence in conducting investigations.Moreover,despite the adoption of the judiciary system,in some crimes and in the courts of the section,the system of public courts (all stages of proceedings by the judge of the unit( are applied,which is contrary to the principle of neutrality.In this article, the principle of neutrality and its components in the preliminary investigation and the degree of adherence of the legislator of our country to the requirements of this principle have been analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Principle of Impartiality
  • Initial Investigations
  • Neglected Neutrality
  • Neutrality of Judgesَ
آشوری، محمد.(1376)،«قانون آئین دادرسی کیفری ایتالیا در بوته آزمایش»، عدالت کیفری، مجموعه مقالات،‌ چاپ اول، کتابخانه گنج دانش.
آشوری، محمد؛ بشیریه، حسین، هاشمی، محمد، یزدی، عبدالحمید. (1383)، «حقوق بشر و مفاهیم مساوات،انصاف و عدالت»، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی تحقیقات علوم جزایی و جرم شناسی.
امیری، محسن؛ ویژه، حمیدرضا. (1393)، «اصول بنیادین ناظر بر تضمین استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه»، مجله پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 3.
باقری‌نژاد، زینب. (1394)، «اصول آئین دادرسی کیفری»، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
پرادل، ژان؛کورستنز،گئرت؛ فرملن،گرت. (1393)، « حقوق کیفری شورای اروپا»، ترجمه‌ی،‌آشوری، محمد، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
تدین، عباس.(1391)، «قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه»، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
زاپالا، سالواتوره. (1392)، «حقوق بشر در محاکمات کیفری بین‌المللی»، ترجمه‌ی آقایی جنت‌مکان، حسین،‌ چاپ دوم،  انتشارات جنگل‌.
ساکوچی، آندرآ.( 1386)، «استقلال و بی‌طرفی قضات، شرط بنیادین محاکمه عادلانه»، مجله قضاوت، شماره 47.
شاملو، باقر؛ محمدی، شهرام. (1390)، «نقض بی‌طرفی و عدم استقلال جلوه‌ای از اقدام مخل دادرسی عادلانه»، مجله تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامه شماره 6.
صابر، محمود.(1394)، «آیین دادرسی دیوان کیفری بین‌المللی»، انتشارات دادگستر، چاپ دوم.
عاملی، محمد بن حسن.( 1403ه.ق)، «وسایل الشعیه»، جلد هیجدهم(کتاب قضاء)، انتشارات الاسلامیه.
فضائلی، مصطفی.(1392)، «دادرسی عادلانه در محاکمات کیفری بین‌المللی»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ سوم.
کاشانی، سیدمحمود.( 1383)، « استانداردهای جهانی دادگستری»، نشر میزان، چاپ اول.
منصورآبادی، عباس.( 1388)، «دادرسی عادلانه در حقوق بین‌المللی و داخلی»، تأملاتی در حقوق تطبیقی به قلم گروهی از مؤلفان به مناسبت برگزاری نکو داشت دکتر سید حسین صفایی، انتشارات سمپ، چاپ دوم.
ناجی‌زاوره، مرتضی.( 1394)، «دادرسی بی‌طرفانه در امور کیفری»، نشر موسسه پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ دوم.
ویسبرت، دیوید و بایرون، فردریکسون.( 1386)، «دادرسی عادلانه»، ترجمه، فریده طه و لیلا اشرافی، نشر میزان، چاپ اول.
یوسفی، ایمان. (1394)، «آئین دادرسی کیفری»، جلد دوم، نشر میزان، چاپ اول.
آشوری، محمد.(1376)،«قانون آئین دادرسی کیفری ایتالیا در بوته آزمایش»، عدالت کیفری، مجموعه مقالات،‌ چاپ اول، کتابخانه گنج دانش.
آشوری، محمد؛ بشیریه، حسین، هاشمی، محمد، یزدی، عبدالحمید. (1383)، «حقوق بشر و مفاهیم مساوات،انصاف و عدالت»، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی تحقیقات علوم جزایی و جرم شناسی.
امیری، محسن؛ ویژه، حمیدرضا. (1393)، «اصول بنیادین ناظر بر تضمین استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با نگاهی به حقوق فرانسه»، مجله پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 3.
باقری‌نژاد، زینب. (1394)، «اصول آئین دادرسی کیفری»، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
پرادل، ژان؛کورستنز،گئرت؛ فرملن،گرت. (1393)، « حقوق کیفری شورای اروپا»، ترجمه‌ی،‌آشوری، محمد، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
تدین، عباس.(1391)، «قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه»، چاپ اول، انتشارات خرسندی.
زاپالا، سالواتوره. (1392)، «حقوق بشر در محاکمات کیفری بین‌المللی»، ترجمه‌ی آقایی جنت‌مکان، حسین،‌ چاپ دوم،  انتشارات جنگل‌.
ساکوچی، آندرآ.( 1386)، «استقلال و بی‌طرفی قضات، شرط بنیادین محاکمه عادلانه»، مجله قضاوت، شماره 47.
شاملو، باقر؛ محمدی، شهرام. (1390)، «نقض بی‌طرفی و عدم استقلال جلوه‌ای از اقدام مخل دادرسی عادلانه»، مجله تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامه شماره 6.
صابر، محمود.(1394)، «آیین دادرسی دیوان کیفری بین‌المللی»، انتشارات دادگستر، چاپ دوم.
عاملی، محمد بن حسن.( 1403ه.ق)، «وسایل الشعیه»، جلد هیجدهم(کتاب قضاء)، انتشارات الاسلامیه.
فضائلی، مصطفی.(1392)، «دادرسی عادلانه در محاکمات کیفری بین‌المللی»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ سوم.
کاشانی، سیدمحمود.( 1383)، « استانداردهای جهانی دادگستری»، نشر میزان، چاپ اول.
منصورآبادی، عباس.( 1388)، «دادرسی عادلانه در حقوق بین‌المللی و داخلی»، تأملاتی در حقوق تطبیقی به قلم گروهی از مؤلفان به مناسبت برگزاری نکو داشت دکتر سید حسین صفایی، انتشارات سمپ، چاپ دوم.
ناجی‌زاوره، مرتضی.( 1394)، «دادرسی بی‌طرفانه در امور کیفری»، نشر موسسه پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ دوم.
ویسبرت، دیوید و بایرون، فردریکسون.( 1386)، «دادرسی عادلانه»، ترجمه، فریده طه و لیلا اشرافی، نشر میزان، چاپ اول.
یوسفی، ایمان. (1394)، «آئین دادرسی کیفری»، جلد دوم، نشر میزان، چاپ اول.