نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته ارشد رشته حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
کوه‌‌ها از منظر محیط‌‌زیستی دارای ارزش‌‌های فراوانی هستند، به نحوی که زیستگاه یک‌‌پنجم از جمعیّت دنیا و بسیاری از گونه‌‌های گیاهی و جانوری هستند. از این‌‌ رو، گرچه در حقوق بین‌‌الملل محیط‌‌زیست هنوز کنوانسیون ویژه‌‌ای در مورد آنها به تصویب نرسیده، اسناد بسیاری بر حفاظت از آنها تأکید کرده‌‌اند. ایران نیز به عنوان کشوری که بیش از نیمی از مساحت آن را مناطق کوهستانی تشکیل می‌‌دهند، نیازمند حمایت ویژة حقوقی به خصوص حمایت کیفری از پدیده‌‌های طبیعی خود است. در این خصوص، پرسشی که پیش می‌‌آید آن است که حقوق کیفری محیط‌‌زیستی ایران در پشتیبانی از کوهستان با چه چالش‌‌هایی مواجه است. در پاسخ باید گفت که یافته‌‌های این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای نگارش شده، حاکی از آن هستند که حقوق کیفری ایران توجّه ویژه‌‌ای به کوه‌‌ها و مناطق کوهستانی نداشته و تنها با واکاوی مقرّرات آن می‌‌توان بزهدیدگی عرصه‌‌های کوهستانی در برابر سه بزهِ تخریب کوهستان در مناطق حفاظت‌‌شده، تخریب کوهستان‌‌های تاریخی-فرهنگی و تصرّفات غیرمجاز در مناطق کوهستانی را شناسایی کرد. بدین‌‌سان، حقوق کیفری محیط‌‌زیستی ایران در حمایت از کوهستان که در زمرة بزهدیدگان سبز به شمار می‌‌رود با چالش‌‌های چندگانه‌‌ای چون ابهام در مفهوم کوهستان، یکسان‌‌انگاری گسترة بزه، نبود ارزش‌‌گذاری ذاتی، نبود مسئولیّت کیفری در حوزة فعّالیّت‌‌های معدنی، بی‌‌توجّهی به ژئوپارک‌‌ها و بی‌‌توجّهی به اجزای خاصّ کوهستان مواجه است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Victimization of Mountainous Fields: Facets and Challenges

نویسندگان [English]

  • Asghar Ahmadi 1
  • Mehdi Sabooripour 2

1 MA in Criminal Law and Criminology, Esfahan University, Esfahan, Iran.

2 Assistant Professor in Criminal Law and Criminology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

 
Abstract
Mountain regions are environmentally valuable, as they are home to almost twenty percent of the world’s population and many species of animals and plants. Although there is not a special criminal law concerning the protection of mountains, one can find three international conventions about them. Various international instruments have emphasized their importance. Iran is also a mountainous country. As mountains cover more than half of its area, this fact makes the protection of mountain regions one of the necessities in Iranian criminal and environmental law. But, what are the challenges of Iranian laws in relation to the protection of the mountains? According to the findings of this research, done in descriptive-analytical method and based on documentary research, there is no specific protection for mountains in the Iranian legal system. However, there are three types of crimes against these regions in that system: damages to the mountain areas in environmentally protected lands, damages to the mountains with historical and cultural identity, and illegal converting of the mountainous fields. Iranian criminal law also faces some challenges in relation to the protection of mountains, including the ambiguity of the definition of the mountain, lack of detailed criminalization, lack of intrinsic appreciation, lack of criminal responsibility in mining activities, neglecting the geoparks and inattention to the special parts of the mountainous fields.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mountain
  • Green Victimization
  • International Environmental Law
  • Iranian Environmental Criminal Law
بیگ‌‌زاده، ابراهیم، کمالی، علی. (1390). «رویکرد گونه‌‌محور در حمایت بین‌‌المللی از تنوّع زیستی: حفاظت و بهره‌‌برداری از گونه‌‌های مهاجر در حقوق بین‌‌الملل»، مجلّة تحقیقات حقوقی، ویژه‌‌نامة شمارة 5.
توکّلی صبور، سیّدامیر. (1394). تنوّع زمین‌‌شناختی ایران، چاپ نخست، تهران، انتشارات ایرانشناسی.
حسین‌‌زاده، مهدی. (1386). «ژئوپارک و ظرفیّت‌‌های مرتبط با آن در ایران»، رشد آموزش جغرافیا، شمارة 80.
زنگنه‌‌اسدی، محمّدعلی، امیراحمدی، ابوالقاسم، شایان یگانه، علی‌‌اکبر. (1395). «نگرشی نوین در ارزیابی ژئومورفوسایت‌‌ها و ژئوسایت‌‌ها در ایران»، مطالعات مدیریّت گردشگری، سال یازدهم، شمارة 34.
سجودی، سیّدرضا، نجفی ابرندآبادی، علی‌‌حسین، شکرچی‌‌زاده، محسن. (1397). «ارکان جرایم تجاوز به اراضی ملّی در پرتو آموزه‌‌های جرم‌‌شناسی حقوقی»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، دورة 48، شمارة 2.
شیلتون، دینا، کیس، الکساندر. (1389). کتابچة قضایی حقوق محیط‌‌زیست، برگردان محسن عبدالهی، چاپ نخست، تهران، انتشارات خرسندی.
عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی، چاپ نخست، تهران، انتشارات راه رشد.
فروغی، فضل‌‌الله، غنی، کیوان. (1394). «جنایات جنگی علیه میراث فرهنگی در مخاصمة مسلّحانة سوریه»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، دورة 2، شمارة 4 و 5.
کاستین، و دیگران. (1388). حقوق توسعة پایدار نواحی کوهستانی، برگردان جعفر برمکی، انتشارات دانشگاه تهران.
کلم، کیبرال، شین، کلیر. (1386). حقوق بین‌‌الملل محیط‌‌زیست: تنوّع زیستی، در: حقوق محیط‌‌زیست، تألیف الکساندر کیس و دیگران، برگردان محمّدحسن حبیبی، جلد سوّم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
گرجی‌‌فرد، حمیدرضا. (1395). جرم‌‌شناسی سبز، چاپ نخست، تهران، نشر میزان.
گروه پژوهش‌‌های حقوق عمومی. (1387). «نظام حقوقی مالکیّت زمین در سایر کشورها و ارتباط آن با پدیدة زمین‌‌خواری»، فصلنامة اطّلاع‌‌رسانی حقوقی، شماره‌‌های 15 و 16.
مجنونیان، هنریک. (1370). «تحلیلی از وضعیّت مناطق چهارگانه حفاظت‌‌شده در روند عمومی تخریب طبیعت»، محیط‌‌شناسی، دورة 16، شمارة 16.
مدادی، محمّد. (1394). «غار و اهمّیّت آن»، رشد آموزش زمین‌‌شناسی، دورة بیستم، شمارة 3.
مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی. (1397). الف. «توسعة پایدار در بخش معادن و صنایع معدنی (1. بررسی الزامات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌‌محیطی)»، کد موضوعی 310، شمارة 16014.
مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی. (1397). ب. «بررسی چالش‌‌های زیست‌‌محیطی و اجتماعی معدن بوکسیت تاش»، ب، کد موضوعی 310، شمارة 16064.
مشهدی، علی، کوثری، وحید. (1399). «پیمان جهانی محیط‌‌زیست از قوام نیافتگی منابع تا توسعة هنجارهای زیست‌‌محیطی ملل متّحد»، تحقیقات حقوقی، شمارة 90.
میرمحمّدصادقی، حسین. (1392). جرایم علیه امنیّت و آسایش عمومی، چاپ بیست‌‌ویکم، تهران: نشر میزان.
میرمحمّدصادقی، حسین، اسلام، رجبعلی. (1396). «تحلیل جرم زمین‌‌خواری از منظر حقوق کیفری ایران»، مجلّة حقوقی دادگستری، سال 81، شمارة 97.
نیری، دانیال، درودی، هومن. (1395). «اهمّیّت و نقش زیستگاه‌‌های کوهستانی برای حفاظت از پرندگان»، زیست‌‌سپهر، جلد 11، شمارة 3.
یاوری، احمدرضا. (1381). «سال جهانی کوه‌‌ها و وضعیّت زیست‌‌بوم‌‌های کوهستانی در ایران»، محیط‌‌شناسی، شمارة 30.