نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحدقم، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران.

2 استاد، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران .

3 دانشیار، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
مشروعیّت و مقبولیّت کیفر به مشروعیّت ساختارهای سیاسی سازندۀ آن وابسته است. برای مشروعیّت ساختارهای سیاسی نیازمند حاکمیّت قانون هستیم. دولت‌های قانون‌مدار معیار مشروعیّت کیفرگذاری‌ و کیفردهی‌ را عقلانیّت قرار می‌دهند و برای ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی، اجتماعی و قواعد فرهنگی جامعه اعتبار قائل‌‌ می‌شوند. در دولت‌های مدرن بر مبنای خرد، اصل بر حفظ حقوق و آزادی انسان‌ها است و هرگونه تعرّض به آن نیازمند دلیل است. حفظ آزادی شهروندان از وظایف و تکالیف دولت‌‌ها محسوب می‌‌شود و چنانچه دولت‌ها در عمل به تکلیف خود قصور کنند، شهروندان حق دارند نسبت به آن معترض شوند. چگونگی اصل حقّ دولت‌ها برکیفردهی، مبنا و ساختار اصولی و آثار آن، سؤال پژوهش حاضر است که به ‌صورت توصیفی-‌تحلیلی از طریق اطّلاعات کتابخانه‌ای در پاسخ‌گویی به آن تلاش شده است. حقّ شهروندان بر بازپروری و سزاگرایی عادلانه و همچنین حقّ شهروندان بر نافرمانی مدنی و مجازات نشدن از آثار اجرای حقّ بر کیفر خرد‌بنیاد در سیاست کیفری دولت‌هاست. نتیجة اجرایی شدن حقّ بر کیفر عقل‌‌محور تعدیل و انسانی شدن کیفر و نیز تأمین منافع معقول بزهدیدگان، مجرمان و شهروندان است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Rational-Based Right to Punishment

نویسندگان [English]

  • MEHDI MUSAZADEH KOFI 1
  • alihosein najafiabrandabadi 2
  • bagher shamloo 3
  • firoz mahmodi janaki 4

1 PhD Student, Department of Criminal Law and Criminology, Qom Branch, Qom Islamic Azad University, Iran.

2 Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

3 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

4 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Abstract
The legitimacy and acceptability of punishment is dependent on the legitimacy of its constructive political structures. To legitimize the political structures, we need the rule of law. Governments acting according to law consider rationality as a measure of legitimacy and credit the values and moral, social, and cultural norms of society. In modern governments based on wisdom, the principle of preserving the natural rights of humans and freedom has been established on reason. Citizens have the right to protest against it when governments fail to do their duty in protecting citizens’ freedoms. The principle of the right of states to punish, the basis and its principled structure and its effects, are the questions of the present study which has been carried out in descriptive-analytic mode. The right of citizens to rehabilitation and justice desert, as well as the rights of citizens to civil disobedience, and the right not to be punished are the results of the application of the rational-based right to punishment. The consequences of rational punishment are the mitigation and humanization of punishment and providing reasonable benefits to victims, criminals, and citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ''Sentencing''
  • ''Punishment Determining''
  • ''Legitimacy
  • ''Social contract'' Penal Rationality ''
ال مدکس، رابرت. (1392). قوانین ‌اساسی‌کشورهای جهان (بررسی قوانین‌ اساسی هشتاد کشور جهان)، ترجمۀ سیّدمقداد ترابی، چاپ دوّم، تهران، انتشارات شهر دانش.
آمارتیاسن. (۱۳۹۸). عقلانیّت و آزادی، ترجمة وحید محمودی، علیرضا بهشتی، چاپ اوّل، تهران، نشرنی.
امیری، اقبال. (1389). مطالعۀ تطبیقی دولت مدرن در اروپا و ایران، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصادی اصفهان.
بروکس، تام. (1395). مجازات، ترجمة محمّدعلی کاظمی نظری، چاپ اوّل، تهران، انتشارات میزان.
بشیریه، حسین. (1397). جامعه‌شناسی سیاسی، نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، چاپ بیست‌وهفتم، تهران، نشرنی.
بیات کمیتکی، مهناز و بالوی، مهدی. (1396). دولت حق‌بنیاد، دفتر اوّل، چاپ اوّل، تهران، انتشارات مجد.
راسخ، محمّد. (1381). «حق چون برگ برنده یا دلیل حاکم»، انتشارات مفید، شمارۀ 29.
راسخ، محمّد. (1393). «نظریّة حق»، در حق و مصلحت، مقالاتی در فلسفة حقوق، فلسفة حق و فلسفة ارزش، چاپ سوّم، تهران، نشرنی.
رالز، جان. (1393). نظریه‌ای دربارة عدالت، ترجمة مرتضی نوری، چاپ اوّل، تهران، نشرمرکز.
راین، آلن. (1398). ساخته شدن لیبرالیسم مدرن (در لیبرالیسم محافظه‌‌کار)، ترجمه و تدوین مرتضی مردیها، انتشارات علمی و فرهنگی.
رستمی، هادی. (1399). حقوق کیفری و لیبرالیسم، بررسی کیفر در سنّت فلسفی لیبرال، چاپ اوّل، تهران، نشر نگاه معاصر.
رستمی،هادی. (1398). «ساختار نظریّة مجازات و رابطة آن با نظریّة سیاسی» در نجفی ابراندآبادی، علی‌‌حسین، دایره المعارف علوم جنایی،کتاب چهارم، تهران، انتشارات میزان.
غلامی، حسین. (1395). کیفرشناسی (کلّیّات و مبانی پاسخ‌شناسی جرم)، چاپ اوّل، تهران، انتشارات میزان.
فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه؛ تولّد زندان، مترجمان نیکو سرخوش و افشین جهان‌دیده، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات نی.
گارلند، دیوید. (1395). مجازات و جامعۀ مدرن، ترجمۀ نبی‌الله غلامی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات میزان.
لاک، جان. (1394). رساله‌ای دربارۀ حکومت، ترجمۀ حمید عضدانلو، چاپ پنجم، تهران، انتشارات نی.
محمودی جانکی، فیروز. (1396). «تحوّل مفهوم حق در عدالت ترمیمی و کارکرد پیشگیرانة آن»، در: فرجیها، محمّد «زیر نظر»، دانشنامۀ عدالت ترمیمی، مجموعه مقاله‌های همایش بین‌المللی عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم، تهران، انتشارات میزان.
محمودی جانکی، فیروز. (1395). مهار حقوق کیفری در قانون اساسی، مجموعه مقالات در بزرگداشت دکتر سیّدعزت‌الله عراقی، تهران، انتشارات میزان.
محمودیان، محمّدرفیع. (1392). دموکراسی، اخلاق و عقلانیّت، چاپ اوّل، تهران، انتشارات طرح نو.
نجفی ‌ابرندآبادی، علی‌حسین. (1384). «حقوق کیفری در آغاز هزارة سوّم»، دیباچه بر جورج پی فِلِچر، مفاهیم بنیادین حقوق کیفری، ترجمۀ سیّدمهدی سیدزاده ثانی، چاپ اوّل، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1397). «تلطیف و ترمیمی شدن حقوق کیفری، با تأکید بر حقوق ایران»، در فرجیها، محمّد «زیر نظر»، عدالت ترمیمی، پل ارتباطی میان تمدّن‌های جاده ابریشم، چاپ اوّل، تهران، انتشارات میزان.
نیگل، تامس. (1392). فلسفۀ اخلاق، دانشنامۀ فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ انشالله رحمتی، چاپ دوّم، تهران، نشرسوفیا.
هابز، توماس. (1380).  لویاتان، ترجمۀ حسین بشیریه، چاپ دوّم، تهران، انتشارات نی.
هارت، هربرت. (1397). آزادی، اخلاق، قانون، درآمدی بر فلسفۀ حقوق کیفری و عمومی، ترجمۀ محمّد راسخ، چاپ اوّل، تهران، انتشارات طرح نو.
هالوی، گابریل. (1393). کیفردهی آموزه‌ای مدرن، ترجمۀ علی شجاعی، چاپ اوّل، تهران، نشر دادگستر.
هوساک، داگلاس. (1390). جرم‌‌انگاری افراطی،ترجمة محمّدتقی نوری، چاپ اوّل، انتشارات مجد.
یکرنگی، محمّد. (1396). مشروعیّت سیاسی کیفر، چاپ اوّل، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.