نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر اعتمادی ¹
• مهران زالی‌پور مداب ²

¹ عضو مدعو گروه حقوق جزایی و جرم شناسی دانشگاه تهران پردیس فارابی تهران ، ایران

² کارشناس ارشد حقوق جزایی و جرم‌شناسی از دانشگاه تهران

چکیده

تحولات اجتماعی اقتضای به‌روزرسانی دیدگاه قانون‌گذار را متناسب با این دگرگونی‌ها دارد. جامعه درعین‌حال که تاب تحمل ارتکاب جرم را در خود نمی‌بیند و همیشه درصدد پاسخ‌گوییِ مناسب به ناهنجاری‌ها بوده است، اصلاح مجرم را نیز به‌منظور جامعه‌پذیری مراقبت می‌کند. مطالعه‌ی منابع کیفری اسلام و جایگاه توبه در این نظام حکایت از تأکید بر اصلاح انسان و رهبری او برای بازگشت به جامعه دارد. در این راستا، قانون‌گذار در تبصره‌ی (2) ماده‌ی 278 قانون مجازات اسلامی 1392 اختیار عفو یا تبدیل مجازات محکومان به حبس-های غیرتعزیری را به شرط توبه‌ی مرتکب‌ و مصلحت‌سنجی، به مقام رهبری واگذار کرده است. این تفویض اختیار به مقام رهبری در تعزیرات غیرمنصوص مطلق است، اما در مجازات‌های منصوص، با توجه به جنبه‌ی حق‌اللهیِ صرف داشتن آن‌ها، تأمل‌برانگیز است. از سوی دیگر، به‌رغم این‌که در قوانین کیفری به عبارت‌های «مصلحت» یا «تعزیرات منصوص شرعی» اشاره شده، ولی هیچ تلاشی از سوی قانون‌گذار برای شفاف‌سازی این عبارت‌ها صورت نگرفته است. دستاورد نوشتار حاضر حکایت از آن دارد که هرچند مصلحت‌گرایی در ارفاق نسبت به محکومان توجیه‌پذیر است، قانون‌گذار نتوانسته به‌روشنی و بدون ایجاد تعارض بین مقررات قانونی به تبیین موضوع بپردازد، لذا اصلاح و سازگارکردن تبصره‌ی مذکور با مقرره‌های دیگر ضروری است.

کلیدواژه‌ها

• حبس غیرتعزیری
• توبه
• مصلحت‌گرایی
• عفو

عنوان مقاله [English]

Expediency in pardoning or converting the penalty of convicts of Nata’ziri imprisonments

نویسندگان [English]

• Amir ٍetemadi ¹
• Mehran Zalipoor ²

¹ Invited member of the Department of Criminal Law and Criminology, University of Tehran, Farabi Campus, Tehran, Iran

² LLM in Criminal Law and Criminology, University of Tehran

چکیده [English]

Social developments require updating the legislator's perspective in line with these changes. While not tolerating commission of the crime and always seeking good response to anomalies, the community also cares about correcting the offender for socialization. The study of Islam's criminal resources and the place of repentance in this system indicates the emphasis on reforming man and his leadership to return to society. In this regard, the legislator, in note 2 of Article 278 of the Islamic Penal Code of 1392, has conferred on the Supreme Leader the power to pardon or convert the penalty of convicts to Nata’ziri imprisonments, on the condition of perpetrator’s repentance and expediency. This conferral of authority to the Supreme Leader is absolute in undesignated Ta'zir, but, in the designated penalties, with regard to their mere divine aspect, it is reflective. On the other hand, although the terms of the Penal Code refer to "expediency" or "religious designated Ta'zir", no attempt has been made by the legislator to clarify these terms. The achievement of the present article indicates that while expediency is justified in tolerance towards convicts, the legislator has not been able to clearly explain the matter without contradicting legal regulations ...

کلیدواژه‌ها [English]

• Convict
• Nata’ziri imprisonments
• repentance
• expediency
• pardon