نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

یکی از بحث‌های مطرح در حقوق کیفری مبتنی بر آرای فقهی، روایی یا ناروایی اعدام تعزیری است. به رغم آن که قانون‌گذار ضمن دسته بندی مجازات‌های تعزیری در ماده 19 قانون مجازات، اعدام تعزیری را در این دسته بندی قرار نمی دهد، در عمل مجازات‌هایی در قوانین کیفری به خصوص در قوانین مرتبط با مواد مخدر در نظر گرفته شده که با تعزیر شمردن این مجازات‌ها سازگاری دارد این در حالی است که مبانی و آرای فقهی از شرعی بودن اعدام تعزیری حمایت نمی کند. این مقاله با در نظر گرفتن مبانی و دلایل ممکن برای مشروعیت اعدام تعزیری این مسئله را از زاویه فقه به بحث گذاشته و به این نتیجه دست می یابد که اعدام تعزیری فاقد مستند قابل قبول فقهی است و نمی توان برای حمایت از مصالح جامعه «حق حیات» را نادیده گرفت

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Research in Islamic Jurisprudences’ documents on Ta’ziri Execution

نویسندگان [English]

  • Adel Sarikhani 1
  • Esmail Aghabababani 2

چکیده [English]

One of the issues raised in criminal law based on Islamic Jurisprudence is the justifiability or unjustifiability of Ta’Ziri execution. In spite of the fact that legislator does not provide Ta’Ziri execution in the categories of Article19  of the Penal Code , in practice some punishments in other penal  statutes, particularly in drug-related crimes, are intended to be compatible with Ta’ziri punishment. However, the principles and ideas of Islamic Jurisprudence do not acknowledge the Ta’Ziri execution. Considering the possible basis for the legitimacy of Ta’Ziri execution, the issue will be discussed according to the Islamic jurisprudence. This paper is to come to the conclusion that Ta’Ziri execution has not an acceptable documentary basis ،and the right to life cannot be ignored due to social interests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Execution
  • Ta’Zir
  • Corruption on earth
  • Punishment
  • the Right to Life
 
- ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد، ( 1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر
الفتاوی، 3 جلد، چاپ دوم: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ابن براج، قاضی عبد العزیز، ( 1406 ق). المهذب، 2 جلد، چاپ اول: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- احمدبن فارس، ( 1404 ق). معجم مقائیس اللغۀ، 6 جلد، چاپ اول: قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- اردبیلی، احمدبن محمد، ( 1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان،
14 جلد، چاپ اول: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- بحرالعلوم، محمدبن محمدتقى، ( 1403 ق). بلغۀ الفقیه، 4 جلد، چاپ چهارم: تهران، منشورات مکتبۀ الصادق.
- تسخیری، محمدعلی، ( 1431 ق / 2010 م). القواعد الاصولیه و الفقهیه علی مذهب
الامامیه، چاپ دوم: تهران ، مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی – معاونت فرهنگی.
- جوادی آملی، عبدالله، ( 1389 ). تسنیم در تفسیر قرآن، قم، مرکز تحقیقاتی اسراء.
- جوهری، اسماعیل بن حماد، ( 1410 ق). الصحاح - تاج اللغۀ و صحاح العربیۀ، 6 جلد، چاپ اول: لبنان، دار العلم للملایین.
- حرّ عاملی، محمدبن حسن، ( 1409 ق). وسائل الشیعۀ، 30 جلد، چاپ اول: قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حرعاملی، محمدبن حسن، ( 1409 ق). وسائل الشیعۀ، 30 جلد، چاپ اول: قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- خوانساری، سیداحمدبن یوسف، ( 1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع،
7 جلد، چاپ دوم: قم، مؤسسه اسماعیلیان.
تاثیر جنون پس از ارتکاب جرم بر » .( - ساریخانی، عادل و اسماعیل آقابابایی، ( 1389
. حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 26 ،« مجازات
- سبزواری، علی مؤمن، ( 1421 ق). جامع الخلاف و الوفاق، در یک جلد، چاپ اول:
قم، زمینه سازان ظهور امام عصر علیه السلام.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
30 فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره هشتم، پاییز 1393
- شهید اول، محمدبن مکی، ( 1417 ق). الدروس الشرعیۀ فی فقه الإمامیۀ، 3 جلد،
چاپ دوم: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- شهید اول، محمدبن مکی، ( 1414 ق). غایۀ المراد فی شرح نکت الإرشاد، 4 جلد،
چاپ اول: قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- شهیدثانی، زین الدین بن علی، ( 1412 ق). الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ (با
حاشیه سلطان العلماء)، 2 جلد، چاپ اول: قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- صدوق، محمدبن علی بن بابویه، ( 1413 ق). من لا یحضره الفقیه، 4 جلد، چاپ دوم:
قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم - ایران، دوم.
- طباطبائی، سیدمحمد حسین، ( 1364 ). تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی
همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طوسی، محمد بن حسن، ( 1390 ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، 4 جلد،
چاپ اول: تهران، دارالکتب الإسلامیۀ.
- طوسی، محمدبن حسن، ( 1375 ق). الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد ، یک جلد،
چاپ اول: تهران، انتشارات کتابخانه جامع چهل ستون.
- طوسی، محمد بن حسن، ( 1407 ق). تهذیب الأحکام، 10 جلد، چاپ چهارم ، تهران،
دارالکتب الإسلامیۀ.
- علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر، ( 1412 ق). منتهی المطلب فی تحقیق
المذهب، 15 جلد، چاپ اول : مشهد، مجمع البحوث الإسلامیۀ.
- علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر، ( 1410 ق). إرشاد الأذهان إلى أحکام
الإیمان، 2 جلد، چاپ اول: قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- عمیدی، سید عمیدالدین بن محمد اعرج حسینی، ( 1416 ق). کنز الفوائد فی حل
مشکلات القواعد، 3 جلد، چاپ اول : قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- فاضل آبی، حسن بن ابی طالب، ( 1417 ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، 2
جلد، چاپ سوم: قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
31 واکاوی مستندات فقهی اعدام تعزیری
- فاضل لنکرانی، محمد، ( 1422 ق). تفصیل الشریعۀ فی شرح تحریر الوسیلۀ : الحدود،
چاپ اول: قم، مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
- فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف، ( 1387 ق). إیضاح الفوائد فی شرح
مشکلات القواعد، 4 جلد، چاپ اول: قم، مؤسسه اسماعیلیان.
- فراهیدی، خلیل بن احم د، ( 1410 ق). کتاب العین، 8 جلد، چاپ دوم: قم، نشر
هجرت.
- کلینی، محمدبن یعقوب، ( 1429 ق). الکافی، 15 جلد، چاپ اول: قم، دار الحدیث للطباعۀ و النشر.
- مجلسی، محمدباقر، ( 1404 ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، 26 جلد،
چاپ دوم: تهران، دار الکتب الإسلامیۀ.
- مجلسی، محمدباقر، ( 1406 ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، 16 جلد، چاپ
اول: قم، انتشارات کتابخانه آیۀ الله مرعشی نجفی.
- محقق حلّی، جعفربن حسن، ( 1418 ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیۀ، 2 جلد، چاپ
ششم: قم، مؤسسۀ المطبوعات الدینیۀ.
- محقق حلّی، جعفر بن حسن، ( 1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4
جلد، چاپ دوم: قم، مؤسسه اسماعیلیان.
- محقق داماد، سید مصطفی، ( 1406 ق). قواعد فقه، چاپ دوازدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى.
- منتظری، حسینعلی، رساله استفتاءات، 3 جلد، چاپ اول: قم ، بی نا، بی تا.
- موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، ( 1427 ق). فقه الحدود و التعزیرات، 4 جلد، چاپ
دوم: قم، مؤسسۀ النشر لجامعۀ المفید.
- موسوی خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیلۀ، 2 جلد،چاپ اول: قم ،مؤسسه
مطبوعات دار العلم، بی تا.
- نجفی کاشف الغطاء، علی بن محمدرضا بن هادی، ( 1381 ق). النور الساطع فی الفقه
النافع، 2 جلد، چاپ اول: نجف اشرف، مطبعۀ الآداب.
- نجفی، محمدحسن، ( 1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، 43 جلد،
چاپ هفتم: بیروت - لبنان، دار إحیاء التراث العربی.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
32 فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره هشتم، پاییز 1393
- هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، ( 1419 ق). بایسته های فقه جز ا، چاپ اول: تهران، نشر دادگستر.
- هاشمی، سیدحسین، ( 1390 ). تروریسم از منظر حقوق اسلام و اسناد بین المللی، قم پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- یزدی، محمد، ( 1380 ). مسائل فقهی جدید، چاپ اول: قم، نصایح