نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران. پردیس فارابی.

2 دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران. پردیس فارابی.

3 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی. دانشگاه شاهد.

4 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
تکنیک نسبتاً نوین نیمرخ‌سازی جنایی با مشارکت جرم‌شناسان، روان‌شناسان و مأمورین اجرای قانون درصدد است تا با به تصویر کشیدن ویژگی‌های احتمالیِ بزه‌کارانِ پر‌خطر از گذرِ بررسیِ آمار و پرونده‌های محکومین پیشین و مصاحبه با بزه‌دیدگان مستقیم یا با مشاهده‌ صحنه جرم و آثار به جای مانده از رفتارِ مرتکب، نیمرخی از آنان ارائه و درنتیجه در راستای شناساییِ آنان گام بردارد. آنچه مسلّم است آن که این تکنیک، تواناییِ شناساییِ دقیقِ مرتکبین را ندارد، بلکه دایرۀ مظنونین احتمالی را چنان محدود می‌سازد تا مأمورین اجرای قانون بتوانند مرتکب واقعی را شناسایی کنند. استفاده از این تکنیک تنها در ارتباط با جرایم پرخطر و آن دسته از بزهکارانی که به دشواری شناسایی می‌شوند، منطقی و امکان‌پذیر می‌باشد. از این رو، می‌توان از این تکنیک به منظور شناساییِ برخی گونه‌های بزهکاران سایبری نیز بهره برد. رایج‌ترین گونه‌های طراحیِ نیمرخ‌جنایی عبارت است از: نخست؛ ایجادِ یک نما از ویژگی‌های جمعیت‌شناختی- اجتماعی و روانی- رفتاری و نیز انگیزه‌های محکومین سابق (رویکرد استقرایی) و دوم؛ بررسی صحنه جرم و سپس تحلیل داده‌های گردآوری شده از آن (رویکرد استنتاجی). در این نوشتار_ به دلایلی که اشاره خواهد شد_ تمرکز نویسندگان بر گونه نخست _ نیمرخ‌سازی جنایی به معنای خاص _ می‌باشد. یافته‌های این پژوهش  که با تمرکز بر مطالعه وضعیت متهمین و محکومین جرایم سایبری در ایران بدست آمده است، برخلاف نظر برخی جرم‌شناسان، نشان می‌دهد که به طور‌کلی بزه‌کاران سایبری به مانند سایر بزه‌کاران از گروهی متجانس و همگنی تشکیل نمی‌شوند و انگیزه‌های آنان نیز متفاوت از بزه‌کاران دنیای واقعی نمی‌باشد. با این حال، برخی از ویژگی‌هایی که بدون پشتوانه علمی- تجربی نمایش داده می‌شود، می‌تواند به نحو بارزی در بزه‌کاران سایبری محض _و نه بزه‌کاران بهره‌بردار از فضای سایبر_ مشاهده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminological Profile of Cyber Offenders

نویسندگان [English]

  • Hossein Mohammad Kourepaz 1
  • Seyyed Mahmood Mirkhalili 2
  • Abdoulali Tavajohi 3
  • Hamid Bahremand 4

چکیده [English]

Abstract
Criminal profiling, as a relatively new technique, aims to involve criminologists, psychologists, and law enforcement officers to depict potential characteristics of dangerous offenders by assessing formers convicts, observing crime scenes, and interviewing victims so as to identify probable offenders. It is obvious that this technique can not accurately identify the offenders yet it limits the boundaries of possible suspects and helps law enforcement officers to identify the real criminal. The only probable and rational use of this technique relates to highly dangerous crimes and easier recognition of hardly detectable criminals. Therefore, it may also be applied to identify cyber criminals. In order to criminal profiling, it is possible to take advantages from focusing on two main indicators of behavioral presupposition of future offenders: First, to create a background of demographic, social, psychological and behavioral characteristics of cyber criminals; second, to analyze the collected data. In case of being properly analyzed, it can help profiler to gain an insight of the offenders; therefore, not only the collected data leads to identification of the offenders, but also it prevents delinquency. In this article, for reasons which will be referenced, the authors focus on social and demographic characteristics of cyber criminals and their motives. This article whose achievements are based on the study of cyber crime offenders and convicts in Iran, indicates that the cyber offenders like other offenders generally do not form a group of homogenous. However, there are some characteristics displayed stereotypically and without scientific support, may be prominently observed in cyber criminals (Hacker) and cyber.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal profile
  • Criminal profiling
  • Cyber criminals
  • Criminal identification
  • Social and demographic characteristics
  • Criminal motives
 
- آس، کاتیا فرانکو ( 1390 )، جهانیسازی و جرم، ترجمه: یوسف بابایی و اصلی عباسی، تهران: مجد.
- ابوذری، مهرنوش ( 1391 )، جرمشناسی جرایم سایبری، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد
دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، حقوق کیفری و جرمشناسی.
- احمدی، حبیب ( 1384 )، جامعهشناسی انحرافات، تهران: سمت.
- بهرهمند ح؛ و محمدکورهپز ح؛ و سلیمی ا ( 1393 )، راهبردهای وضعی پیشگیری از جرایم
.147-176 :( سایبری، آموزههای حقوق کیفری ( 7
- پیتارو، میشل ( 1392 )، مزاحمت سایبری : گونه شناسی، علت شناسی و بزه یده شناسی ،
ترجمه: لمیاء رستمی تبریزی، سودابه رضوانی و مرضیه السادات آقا میرسلیم، در: دایرة المعارف
علوم جنایی (مجموعه مقالههای تازههای علوم جنایی)، کتاب دوم، زیر نظر: علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: میزان.
- توکل، محمد؛ و کاظم پور، ابراهیم ( 1384 )، دگرگونیهای اجتماعی در یک جامعه ی
اطلاعاتی، تهران: انتشارات کمیسیون ملی یونسکو.
- حاجیلی، محمود ( 1388 )، وضعیت فناوری ارتباطات در حوزه جوانان ، تهران : دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی.
تحقیقات ،« درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرم شناسی » ،( - رستمیتبریزی، لمیاء ( 1388 .279-317 ،( حقوقی، ( 55
- زینالی، امیرحمزه ( 1388 )، حمایت کیفری از کودکان در برابر هرزه نگاری از واکنش -
های جهانی تا پاسخ های نظام های کیفری ملی ، در: حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات
(مجموعه مقالات)، گردآوری: امیرحسین جلالی فراهانی، تهران : روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
.17-19 ،( مجله اصلاح و تربیت، ( 9 ،« وندالیسم اعتراض به جامعه » ،( - شمسه، مجید ( 1381
- عالیپور، حسن ( 1390 )، حقوق کیفری فناوری اطلاعات، تهران: انتشارات خرسندی.
فصلنامه حقوق (مجلۀ ،« تکرار جرم به عنوان حرفه مجرمانه » ،( - غلامی، حسین ( 1382
.285-316 ،( دانشکده حقوق و علوم سیاسی سابق)، ( 62
نیمرخ جرمشناختی بزهکاران سایبری 143
- فیشر، بونی. اس؛ و پی. لب. استیون ( 1394 )، دانشنامه بزهدیدهشناسی و پیشگیری از جرم
(جلد اول)، ترجمۀ اساتید حقوق کیفری و جرم شناسی سراسر کشور (زیر نظر : علی حسین نجفی ابرندآبادی)، تهران: میزان.
- قورچیبیگی، مجید ( 1392 )، تحلیل و بررسی جرمشناختی جرایم یقهسفیدها، رساله دوره
دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، حقوق کیفری و جرمشناسی.
- کاتوزیان، ناصر ( 1386 )، حقوق مدنی (اعمال حقوقی، قرارداد -ایقاع )، دوره مقدماتی،
تهران: انتشارات سهامی انتشار.
- کینیا، مهدی ( 1386 )، مبانی جرمشناسی، جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- محمدکورهپز، حسین ( 1393 )، نیمرخ جنایی بزهکاران سایبری، پایاننامه دوره کارشناسی
ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، حقوق کیفری و جرمشناسی.
نشریه کاوه (مونیخ )، ،« نقش تحصیل در کمیت و کیفیت جرم » ،( - مظلومان، رضا ( 1353 .19-31 ،(54)
- معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه ( 1389 )، مسائل قضایی هرزه نگاری در محیط سایبر، تهران: راه نوین.
فصلنامه مطالعات ،« بررسی جرم شناختی بزهکاری رایانه ای » ،( - منفرد، محبوبه ( 1391
.47-76 ،( پیشگیری از جرم، ( 25
،« کدهای رفتاری و پیشگیری از بزهکاری » ،( - منفرد م؛ و جلالی فراهانی ا ( 1391
.105-134 :( پژوهشنامه حقوق کیفری. ( 6
- ناصرآبادی، سید پاشا ( 1391 )، سخنرانی در: سمینار آموزشی پیشگیری از سرقت اطلاعات رایانهای، قابلدسترسی در:
http://fad.tehran.ir/Default.aspx?tabid=163&articleid=3341&dnnprintmode=t
rue&mid=631&SkinSrc=[G]Skins%2F_default%2FNo+Skin&ContainerSrc=[G
]Containers%2F_default%2FNo+Container
دربارهی بزهکاری و جرمشناسی سایبری » ،( - نجفی ابرندآبادی، علی حسین ( 1388
.7-11 ،( مجله تعالی حقوق، ( 36 ،«( (گفتگو
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین ( 1388 )، کیفرشناسی نو - جرم شناسی نو درآمدی بر
سیاستجنایی مدیریتی خطرمدار، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، در : تازه های علوم
جنایی (مجموعه مقالهها)، تهران: میزان
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین ( 1392 )، تقریرات درس جرمشناسی (از جرمشناسی 144
فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره نهم، زمستان 1393
انتقادی تا جرمشناسی امنیتی)، دوره دکتری، دانشکده حقوقِ دانشگاه شهید بهشتی، نیم سال
.www.lawtest.ir : 1391 . قابلدسترسی در - دوم تحصیلی، 1392
- نجفی ابرندآ بادی، علی حسین ( 1391 )، دربارة سن و علوم جنایی ، دیباچه در : مبانی
پیشگیری اجتماعی رشدمدار از بزهکاری اطفال و نوجوانان. نوشتۀ محمود رجبی پور، تهران :
نشر میزان (چاپ اول)، چاپ دوم کتاب.
مقابله با هرزهنگاری کودکان: بررسی تطبیقی اسناد بین المللی و » ،( - نگهی، مرجان ( 1391
.135-160 ،( پژوهشنامه حقوق کیفری، ( 6 ،« قوانین کیفری ایران
- نوربها، رضا ( 1386 )، زمینۀ حقوق جزای عمومی، تهران: گنج دانش.
مجله اصلاح و تربیت (دوره قدیم )، ،«؟ زنان بزهکارترند یا مردان » ،( - وفایی، فریبا ( 1378
.20-22 ،(28)
- ویلیامز، ماتیو ( 1391 )، بزهکاری مجازی: بزه، انحراف و مقرراتگذاری برخط ، ترجمه :
امیرحسین جلالیفراهانی و محبوبه منفرد، زیر نظرِ علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: میزان.
- هالدر، دباراتی؛ و جیشنکار، جی ( 1393 )، جرم رایانه ای و بزه دیدگی زنان : قانون ها،
حقها و مقررهها، ترجمه: مهرداد رایجیان اصلی، حسین محمدکورهپز و احسان سلیمی، تهران : مجد
- Britton, Dana M. (2011). the Gender of Crime, New York: Rowman &
Littlefield Publishers.
- Babchishin, Kelly M. Hanson, R. Karl and Hermann, Chantal A. (2011).
The Characteristics of Online Sex Offenders: A Meta-Analysis, Sexual Abuse: A
Journal of Research and Treatment, 23 (1), 92-123.
- Chiesa, Raoul (2009). Profiling Hackers: Real Data, Real Expriences,
Wrong Myths and the Hacker Profiling Project (HPP). Virus Bulletin. Available
at: www.virusbtn.com/pdf/conference.../Chiesa-VB2009.pdf.
- Chiesa, Raoul, Ducci, Stefania and Ciappi, Silvio. (2009). Profiling
Hackers: The Science of Criminal Profiling as Applied to the World of Hacking,
Boca Raton: Taylor & Francis Group Auerbach Publications.
- Durost, Shane (2005), Profiling a Hacker, Capstone Project, available at:
ciag.umfk.maine.edu/Shane%20Durost.pdf.
- Erbschloe, Michael. (2001), Information Warfare: How to Survive Cyber
Attacks, NewYork: McGraw Hill.
- Goldschmidt, Orly Turgeman (2011). Identity Construction among
Hackers, In: Jaishankar, K. (Ed), Cyber Criminology: Exploring Internet Crimes
and Criminal Behavior. Boca Raton: CRC Press.
- Jahankhani, Hamid, and Al-Nemrat, Ameer (2011). Cybercrime Profiling
and Trend Analysis. In: Akhgar, Babak and Yates, Simeon (Eds), Intelligence
Management: Knowledge Driven Frameworks for Combating Terrorism and Organized Crime, London: Springer.
- Jahankhani, Hamid and Al-Nemrat, Ameer (2010). Examination of Cyber-
Criminal Behavior. International Journal of Information Science and
Management (Special Issue), 41-48.
- Kirwan, Gráinne and Power, Andrew. (2013). Cybercrime: the Psychology
of Online Offenders. New York: Cambridge University Press.
- Krone, Tony. (2004). Typology of Online Child Pornography Offending.
Trends and Issues in Crime and Criminal Justice. (279), available at:
http://aic.gov.au/documents/4/ F/8/%7B4F8B4249-7BEE-4F57-B9ED-
993479D9196D%7Dtandi279.pdf
- Kshetri, Nir. (2010). the Global Cybercrime Industry: Economic,
Institutional and Strategic Perspectives, London: Springer.
- Liao, You-lu, Tsai, Cynthia (2006). Analysis of Computer Crime
Characteristics in Taiwan, In: Chen, H. and et al. (Eds): Intelligence and
Security Informatics, London: Springer.
- Lickiewicz, Jakub (2011). Cyber Crime Psychology – Proposal of an
Offender Psychological Profile. Problems of Forensic Sciences, (87), 239-252.
- Mansour Maghaireh, Alaeldin. (2013). Arabic Muslim Hackers: Who Are
They and What Is Their Relationship with Islamic Jihadists and Terrorists? In:
Jaishankar, K. and Ronel, Natti (Eds), Global Criminology: Crime and
Victimization in a Globalized Era, Boca Raton: CRC Press.
- Matsumoto, David. (2009). the Cambridge Dictionary of Psychology, New
York: Cambridge University Press.
- Nykodym, Nick, Taylor, Robert and Vilela, Julia (2005). Criminal profiling
and insider cyber crime. Computer Law & Security Report, (21), 261-267.
- Rogers, Marcus K. (2001). A Social Learning Theory and Moral
Disengagement Analysis of Criminal Computer Behavior: An Exploratory Study.
a Thesis Submitted to the Faculty of Graduate Studies in Partial Fulfillment of
the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, University of
Manitoba.
- Rogers, Marcus, (2003). The Role of Criminal Profiling in the Computer
Forensics Process. Computers & Security. 22(4), 292-298.
- Rogers, Marcus K. Seigfried, Kathryn, Tidke, Kirti. (2006). Self-Reported
Computer Criminal Behavior: a Psychological Analysis. Digital Investigation:
the International Journal of Digital Forensics & Incident Response. (3), 116-120.
- Rogers, Marcus, K. Smoak N. and Liu J. (2006). Self-Reported Criminal
Computer Behavior: A Big-5, Moral Choice and Manipulative Exploitive
Behavior Analysis. Deviant Behavior, 27(3), 245-268.
- Rogers, Marcus K. (2010). The Psyche of Cybercriminals: A Psycho-Social
Perspective. In: Sumit Ghosh, and Elliot Turrini (Eds), Cyber Crimes: A
Multidisciplinary Analysis, London: Springer.
146
- Seigfried, Kathryn, Lovely, Richard W. and Rogers, Marcus K. (2008). Self-Reported Online Child Pornography Behavior: A Psychological Analysis.
International Journal of Cyber Criminology. 2 (1), 286-297.
- Shinder, Debra Littlejohn. (2002). Scene of the Cybercrime: Computer
Forensics Handbook, Rockland: Syngress Publishing.