نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه

3 دانشجوی دکتری علامه

چکیده

در برخی نظام‌های قضایی که دادگاههای حقوقی و کیفری در رسیدگی به دعاوی در صلاحیت خود به صورت تخصصی عمل مینمایند اصل بر این است که دادگاه حقوقی به دعاوی مدنی و دادگاه کیفری به دعاوی کیفری رسیدگی مینماید. اما گاهی دادگاه کیفری به طور استثنایی امکان رسیدگی به دعوی حقوقی را پیدا میکند. دعوای خصوصی ناشی از جرم به‌منظور جبران ضرر و زیان مادی، معنوی یا از بین رفتن منافع ممکن‌الحصول از سوی بزه‌دیده اقامه می‌شود. این دعاوی از حیث ماهیت به عنوان مصداقی از مسئولیت مدنی مرتکب بزه بوده و از حیث شکلی مستلزم رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی است. دعوای خصوصی ناشی از جرم، از مصادیق دعاوی حقوقی محسوب می‌شود، دعوای خصوصی ناشی از جرم در مقایسه با دعاوی عمومی، نقاط افتراق و اشتراکی دارد و ازنظر هدف، مدعی، مدعی علیه و صلاحیت؛ با دعوای عمومی، متفاوت و از منظر منشأ و صلاحیت دادگاه کیفری، به دعوای عمومی، شباهت دارد. در برخی موارد قانونگذار به جهت این که دادگاه کیفری در جریان کامل پرونده کیفری و خسارت وارده قرار دارد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nature and Effects of Filing a Civil Lawsuit in Criminal Courts

نویسندگان [English]

  • khirallah hormozi 1
  • hasanali moazenzadegan 2
  • seyed hojat alavi 3

1 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه علامه

3 دانشجوی دکتری علامه

چکیده [English]

In some of the judicial systems in which legal and criminal courts consider the lawsuits in their own specific scope of competency, it is considered as a principle that legal courts consider civil lawsuits and criminal courts consider criminal lawsuits. However, in some cases, criminal courts may become competent to consider legal cases. Private lawsuit due to a crime may be filed by the victim in order to compensate material or spiritual losses, or the loss due to possible profit. Such cases, in terms of nature, are considered as a civil liability of the offender and in terms of formalities, require observance of civil procedures proceedings. A Private lawsuit due to a crime is considered as a legal case. Private lawsuit due to a crime has similarities and differences with public lawsuit. A private lawsuit, in terms of its goal, claimant and defendant and competency, is different from a public lawsuit and in terms of its origin and competency of the criminal court, is alike the public lawsuit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Private lawsuit due to a crime
  • criminal court
  • Crime
  • criminal procedures code
فهرست منابع
- آخوندی، محمود (1385)، آیین دادرسی کیفری، جلد 1، چاپ دوازدهم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- اردلانی، علی (1346)، «ترجمه تحلیل ماهیت قضایی حیثیت خصوصی جرم در حقوق فرانسه»، نشریه کانون وکلا، شماره: 105، ص21
- استفانی، گاستون؛ لواسور، ژرژ؛ بولوک، برنار(1377)، آیین دادرسی کیفری فرانسه، چاپ اول، جلد 1، ترجمه حسن دادبان، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
- تدین، عباس (1394)، ترجمه قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، تهران: انتشارات خرسند.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380)، ترمینولوژی حقوق، چاپ یازدهم، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- خالقی، علی (1394)، آیین دادرسی کیفری، چاپ بیست‌وهفت، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
- خلفیان، امیر (1390)، دعوای حقوقی در دادگاه کیفری، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل.
- زراعت، عباس (1393)، آیین دادرسی کیفری، جلد 1، چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
- سعیدی‌نیا، محسن (1394)، ماهیت و آثار دعوای مدنی ناشی از جرم در نظام حقوقی ایران، مصر و فرانسه، رساله دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
- شاه‌حیدری‌پور، محمد‌علی (1391)، آیین دادرسی مدنی (صلاحیت دادگاه)، چاپ اول، تهران: انتشارات آ.د.ا.ک.
- شمس، عبدالله (1390)، آیین دادرسی مدنی، جلد 1، چاپ هفتم، تهران: نشر دراک.
- عمید، حسن (1381)، فرهنگ عمید، چاپ بیست و چهارم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- غلامی حسین (1385)، عدالت ترمیمی، تهران: انتشارات سمت.
- فقیه نخجیری، حسن (1350)، دعوای خصوصی در دادگاه جزا، رساله دکترا رشته‌ی حقوق جزا و جرم شناسی ،دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
- لارگیه، ژان (1378)، آیین دادرسی کیفری فرانسه، ترجمه حسن کاشفی اسماعیل‌زاده، تهران: انتشارات گنج دانش.
- مجموعه نظرهای مشورتی تنقیح شده اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره قانون مجازات اسلامی (1391)، جلد 1، چاپ اول: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
- هرمزی، خیراله (1393)، «توسعه صلاحیت یا صلاحیت تبعی»، فصلنامه حقوق خصوصی، شماره 6: ص161.
- Stefani, Gaston; Georges, Levasseur; Boulec, Bernard (2001), Procédure pénale, 18i édition, Dalloz.
قوانین مورد استناد
- قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 4/12/1392.
- قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 21/1/1379.
- قانون اصلاح قوانین و مقررات استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب 25/11/1371.
- قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 01/09/1384.
- قانون چک مصوب 2/6/1382.
- قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392.