نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه

چکیده

ارتکاب رفتار مادّی شرط لازم برای تحقّق مسئولیت کیفری در حقوق کیفری کنونی است. چنانکه امروزه در هیچیک از نظام‌های حقوقی دنیا صرف اندیشة مجرمانه قابل مجازات نیست. مسئولیت کیفری زمانی ایجاد خواهد شد که فردی با عبور از اندیشة مجرمانه عملاً رفتاری را انجام دهد که قانونگذار منع کرده است. با این همه، نباید از این حکم چنین استنباط کرد که ارتکاب رفتار مادّی شرط کافی برای تحقّق مسئولیت کیفری است. در واقع، رفتار مادّی اگرچه برای تحقّق مسئولیت کیفری ضروری است امّا کافی نیست و لازم است که این رفتار با ارادة آزاد صورت گرفته باشد. از این رو، اگر مرتکب اراده‌ای در انجام آن رفتار نداشته باشد هیچ نوع مسئولیت کیفری تحقّق نخواهد یافت. این حکم همزمان شامل جرایم مادّی صرف و جرایم دارای عنصر روانی است. امّا نکتة مهمّی که در اینجا باید مورد توجّه قرار گیرد تشخیص ارادی بودن یا نبودن رفتار ارتکابی متّهم است. در این مقاله، سعی کرده‌ایم با یک تحلیل و تدقیق فلسفی مؤلفه‌های لازم برای ارادی بودن یک رفتار را مشخّص نماییم تا بدین ترتیب رفتارهای غیر ارادی قابل تشخیص باشند. تشخیص رفتارهای غیر ارادی از این جهت حائز اهمیّت است که مرتکب را از تیغ مجازات رها خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Some reflections on the nature and scope of the will in criminal liability

چکیده [English]

Committing physical behavior is a prerequisite in realization of criminal liability in criminal law. So that nowadays the criminal thought is not a punishable crime in any legal systems of world. Therefore, the criminal responsibility will be created when a man passing by his criminal thought actually do a behavior that the legislator has prohibited it. Nevertheless, it can not be inferred from this rule that committing a physical behavior is a sufficient condition for the realization of criminal liability. Although the former is essential for the later, but it is not enough and it is necessary that this behavior is done with a free will. Accordingly, when offender has no will in doing that behavior, no criminal liability will be fulfilled. This sentence will include simultaneously the strict liability crimes and the crimes needing a mental element. But the important point here should be regarded is detecting that whether the accused had committed the act voluntarily or not. In this article, we have tried ,with a philosophical analysis, to determine the necessary components of voluntary behavior in order to be recognized the involuntary one. It is important to distinguish involuntary behaviors just because it will make the offfender unpunished.

کلیدواژه‌ها [English]

  • criminal liability
  • will
  • voluntary behavior
  • involuntary behavior
  • moral
- جعفری، مجتبی( 1392 )، جامعهشناسی حقوق کیفری، رویکرد انتقادی به حقوق کیفری،
چاپ نخست، نشر میزان.
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر ( 1394 )، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش.
- ضیائی، علی اکبر ( 1392 )، فلسفۀ ذهن از دیدگاه جان سرل، انتشارات به نشر، تهران.
- کلارکسون، کریستوفر ( 1390 )، تحلیل مبانی حقوق جزای عمومی، ترجمه و توضیح
حسین میر محمد صادقی، چاپ اول، انتشارات جنگل.
- میرسعیدی، سید منصور ( 1390 )، مسئولیت کیفری، جلد اول: قلمرو و ارکان، نشر میزان،
چاپ سوم، زمستان.
- هارت، هربرت ( 1388 )، آزادی، اخلاق، قانون، درآمدی بر فلسفۀ حقوق کیفری و
عمومی، ترجمۀ محمد راسخ، چاپ اول، انتشارات طرح نو.
- Austin, John (1873), Lectures on Jurisprudence or the Philosophy of
Positive Law
- Dressler (1988), Reflections on Excusing Wrongdoers: Moral Theory, New
Excuses and the Model Penal Code, 19 Rut LJ,
- Farrell, Jan p. and F. Marceau, Justin (2013), Taking voluntariness
seriously, 54 B.C. L. Rev.
- Gardner, John (1998), the Gist of Excuses, 1 Buff. Crim. L. Rev.
- HART, H.L.A (1968), Punishment and Responsibility, Oxford
- Hart, H.L.A. and Gardner, John (2008), Punishment and Responsibility:
Essays in the Philosophy of Law, Oxford
- Huigens, Kyron (1998), Virtue and Criminal Negligence, 1 BUFF. CRIM.
L. REV.
- Kelman, Mark (1981), Interpretive Construction in the Substantive Criminal
Law, 33 Stan. L. Rev.
- Locke, Johne (1975), an essay concerning human understanding, II, XXI
- Moore, G. E. (2005), Ethics, and, ’The nature of moral philosophy’, Edited
by William H. Shaw, Oxford
- Norrie, Alan (2014), Crime, Reason and History
- Shute, Stephen and Simester, Andrew (2002), Criminal Law Theory:
Doctrines of the General Part, Oxford
- Smith, K. J. M. and Wilson,Wiliam, Impaired Voluntariness and Criminal
Responsibility: Reworking Hart's Theory of Excuses-the English Judicial
Response, 13 Oxford J. Legal Stud. 69 1993
- Wilson, William (2003), Impaired Voluntariness: The variable Standards, 6
Buff. Crim. L. Rev.
- Zaibert, L.A. (1998), Intentionality, Voluntariness, and Culpability: A
Historical-Philosophical Analysis, 1 Buff. Crim. L. Rev.