آیین دادرسی کیفری
محمد آشوری؛ محمدهادی جواهرکلام؛ حسین امتی
چکیده
اعتبار امر قضاوتشده ازجمله دستاوردهای مهم دادگستری مدرن تلقی میشود. مبنای قاعدهی اعتبار امر قضاوتشدهی مدنی جلوگیری از تجدید دعاوی و احتراز از صدور آرای متعارض است و بر همین اساس شرایط استناد به این قاعده در امور مدنی شامل وحدت موضوع، وحدت سبب و وحدت اصحاب دعواست. با توجه به تمایزات ...
بیشتر
اعتبار امر قضاوتشده ازجمله دستاوردهای مهم دادگستری مدرن تلقی میشود. مبنای قاعدهی اعتبار امر قضاوتشدهی مدنی جلوگیری از تجدید دعاوی و احتراز از صدور آرای متعارض است و بر همین اساس شرایط استناد به این قاعده در امور مدنی شامل وحدت موضوع، وحدت سبب و وحدت اصحاب دعواست. با توجه به تمایزات بنیادین میان حقوق کیفری و حقوق مدنی، نمیتوان از معیارها و شرایط تحلیل اعتبار امر قضاوتشدهی مدنی، عیناً برای تحلیل اعتبار امر قضاوتشدهی کیفری بهره گرفت. اعتبار امر قضاوتشدهی کیفری علاوه بر دو مبنای مذکور، مبتنی بر قاعدهی منع محاکمه و مجازات مجدد است که در اسناد بینالمللی و منطقهای متعددی مورد تأکید قرار گرفته و از جمله اصول دادرسی عادلانه و منصفانه به شمار میآید؛ بنابراین، چنین اعتباری در دادرسی کیفری یک حق بشری نیز تلقی میگردد و از جایگاه ویژهای برخوردار است. با عنایت به مبانی پیشگفته، شرایط استناد به قاعدهی اعتبار امر قضاوتشدهی کیفری شامل وحدت در رفتار ارتکابی و وحدت اصحاب دعواست؛ البته باید توجه داشت در تحلیل شرط وحدت اصحاب دعوا نیز به دلیل تمایزات دادرسی کیفری و مدنی، ازجمله اصل نسبی بودن دادرسی مدنی در مقابل جایگاه ویژهی نظم عمومی در حقوق کیفری، تفاوتهای مهمی میان اعتبار امر قضاوتشدهی مدنی و کیفری وجود دارد.
