نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشچوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی

2 استاد دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

چکیده:
جامعۀ ایران در سه دهۀ اخیر با افزایش رفتارهایی همچون مصرف مواد مخدر، روسپیگری و مصرف مشروبات الکلی مواجه است. نظام عدالت کیفری ایران با بکارگیریرویکردهای سزادهی سخت گیرانه و سیاست های پیشگیرانه متعدد، علاوه بر اینکه نتوانسته از بروز چنین رفتارهایی جلوگیری نماید از کاهش هدفمند آسیب این رفتارها همچون شیوع «ویروس ایدز»نیز غافل شده است.
مهمترین دلیل عدم تمایل سیاستگذاران در جامعه ایران به اتخاذ رویکردهایی همچون «سیاست کاهش آسیب»،موانع شرعی است. با این وجود اگرچه در «متون فقهی» ادله متعددی در تحریم رفتارهای مذکور وجود دارد لیکن در تقابل میان رویکرد سنتی (با هدف تنبیه و درمان) و سیاست کاهش آسیب (با هدف ارتقاء بهداشت فردی و اجتماعی)مباحث اصولی «ضدّ»، «اجتماع امر و نهی» و «تزاحم» در توجیه سیاست اخیر قابل بررسی است.
تبیین مطالب اصولی نشان می دهد کهمباحث«تزاحم» و «اجتماع امر و نهی»در غالب موارد حکم به ترجیح سیاست کاهش آسیب بر رویکرد سنتی می دهد. بنابراین پیشنهاد می شود به جای سیاست های نامنظم و موقت کاهش آسیب، توسط مسئولین اجرایی؛ قانونگذار، سیاست گذارای جامع و مانعی را در این رابطه تدوین نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

harm reduction policy from perspective of jurisprudence principles

چکیده [English]

Public protection has become a key theme of much recent criminal justice legislation and policy aimed at the effective management of high-risk offenders. Harm reduction policy during more than three decades in the world to reduce the risk of abnormal behavior.
Harm reduction is a health-centered approach that seeks to reduce the health and social harms associated with drug use, without necessarily requiring that users abstain. Harm reduction is a non-judgmental response that meets users “where they are” with regard to their substance use rather than imposing a moralistic judgment on their behaviors. As such, the approach includes a broad continuum of responses, from those that promote safer substance use, to those that promote abstinence.
This article by descriptive-analytical method, the first describe implementation of harm reduction policy according to successful policies ofPortugal and Canada.The secondthis research comparisonharm reduction policy between Iran and those two government.
Thispaperproposes"bill ofdecriminalizing fromdrug lawandtreatment ofdrug abuse," andits amended should be put on the agenda. Firstly, policy-makers should decriminalization touseofsomelow-riskdrugs because relevant authorities canwithaction freedomto implementharm reductionpolicy, and secondly, the behavior ofalldrug users should be diversion toaccess todrug user. Thirdly,age of drug users descend thuspolicy-makers should be consideryouthinharm reduction programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Harm Reduction
  • Zedd Rule
  • Crowd Order and forbidden
منابع:
قرآن کریم
الف: منابع فارسی
- اسماعیلی، ایرج؛ راهرو خواجه؛ علی‌اصغر (1387)، «کاهش آسیب در زندان»، مجله اصلاح و تربیت، بهمن و اسفند، شماره 82: صص 9-4.
- جمعی از محقّقان (1387)، فرهنگ فقه فارسی مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی شاهرودی، 5 جلد، قم: موسسه دائرة‌المعارف الفقه الاسلامی.
- جمعی از محقّقان (1389)، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- سجادی، جعفر (1373)، فرهنگ معارف اسلامی، 3 جلد، تهران: کومش.
- شرافتی‌پور، جعفر (1385)، «ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی زنان خیابانی در شهر تهران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره ۲2: صص 196-173.
- صرامی، حمید؛ قربانی، مجید؛ مینائی، محمود (1392)، «بررسی چهار دهه تحقیقات شیوع‌شناسی اعتیاد در ایران»، فصلنامه اعتیاد پژوهی، سال هفتم، شماره 26: صص 52-29.
- صیدی، معصومه؛ غفوری، اعظی؛ جلالی، محمدرضا (1393)، «بررسی ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های مقابله‌ای در سه گروه از زنان تن‌فروش، معتاد و عادی»، فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، سال هشتم، شماره 29: صص 105-89.
- فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1377)، سیری کامل در اصول فقه، تقریر محمد دادستان، قم: روزنامه فیضیه.
- محقق داماد، سید مصطفی (1374)، پژوهشی در سیر تحول نگارش قواعد فقهی در میان فقهای امامیه، تهران: فرهنگستان علوم.
- محقق داماد، سید مصطفی (1383)، قواعد فقهی، 4 جلد، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- محمدی خراسانی، علی (1387)، شرح اصول فقه مظفر، 4 جلد، قم: دارالفکر.
- مطهری، مرتضی (1361)، آشنایی با علوم اسلامی، 3 جلد، قم: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1370)، اسلام و مقتضیات زمان، 2 جلد، تهران: انتشارات صدرا.
- موسوی بجنوردی، محمد (1367)، مقالات اصولی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.
 
ب: منابع عربی
- ابومنصور حسن بن زین‌الدین، ابن شهید ثانی (1376)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین المقدمة فی أصول الفقه، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- انصاری، مرتضی (1383)، مطارح الأنظار، چاپ دوم، قم: موسسه آل البیت (علیهم‌السلام) لإحیاء التراث.
- انصاری، مرتضی (1419 ق)، فرائد الاصول (الرسائل)، 4 جلد، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
- ایروانی، محمد باقر (2007 م)، الحلقة الثّالثة فی أسلوبها الثّانی، شرح حلقه سوم از حلقات شهید سید محمدباقر صدر، 4 جلد، قم: المحبین للطباعة والنشر.
- آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (1409 ق)، کفایة الاصول، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- بجنوردی، سید حسن (1380)، منتهی الاصول، 2 جلد، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، موسسه چاپ و نشر عروج.
- تونی، عبدالله بن محمد (1412 ق)، الوافیة فی اصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- حائری یزدی، عبدالکریم (1418 ق)، درر الفوائد، 2 جلد، چاپ ششم، قم: موسسه النشر الاسلامی.
- حکیم، سیّد محمدتقی (1358)، الاصول العامة للفقه المقارن، قم: مؤسسة آل‌البیت (علیهم‌السلام).
- خمینی، روح‌الله (1414 ق)، مناهج الوصول إلى علم الاصول، 2 جلد، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- خمینی، روح‌الله (1423 ق)، تهذیب الأصول، تقریر جعفر سبحانی تبریزی، 3 جلد، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- خمینی، مصطفی (1418 ق)، تحریرات فی الاصول، 8 جلد، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- خویی، ابوالقاسم (1417 ق)، مصباح الاصول، تقریر محمد سرور واعظ الحسینی، 3 جلد، قم: مکتبة الداوری.
- خویی، ابوالقاسم (1422 ق)، محاضرات فی اصول فقه، تقریر محمد اسحاق فیاض، 4 جلد، قم: دارالکتب العلمیه.
- سبحانی تبریزی، جعفر (1391)، دروس خارج اصول، قم: وبگاه آیت‌الله سبحانی.
- سبحانی تبریزی، جعفر (1414 ق)، المحصول فی علم الاصول، 4 جلد، تقریر سید محمود جلالی مازندرانی، قم: موسسه امام صادق (ع).
- سبحانی تبریزی، جعفر (1420 ق)، موجز فی أصول الفقه، 2 جلد، قم: مؤسسة الإمام الصادق.
- صدر، محمدباقر (1417 ق)، بحوث فی علم الاصول، تقریر محمود هاشمی شاهرودی، 7 جلد، قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
- صدر، محمدباقر (1425 ق)، دروس فی علم الأصول، دوجلد، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- طباطبایی حکیم، محمد سعید (1376)، المحکم فی أصول الفقه، 6 جلد، قم: المنار.
- طباطبایی قمی، تقی (1371)، آراؤنا فى اصول الفقه، قم: المحلاتی (المفید).
- فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1385)، إیضاح الکفایة، تقریر محمد حسینی قمی، 6 جلد، قم: نوح.
- عراقی، ضیاءالدین (1362)، نهایة الافکار فی مباحث الالفاظ، تقریر محمد تقی بروجردی، 4 جلد، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
- غدیری، عبدالله عیسى إبراهیم (1998 م)، القاموس الجامع للمصطلحات الفقهیة، بیروت: دار المحجة البیضاء.
- قدسی مهر، خلیل (1414 ق)، الفروق المهمة فى الاصول الفقهیة، قم: خلیل قدسی‌مهر.
- مجتهدی تبریزی، غلامحسین (1387)، الأصول المهذبة (المعروف بخلاصة الاصول)، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
- مشکینی اردبیلی، علی (1413 ق)، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، قم: دفتر نشر الهادی.
- مظاهری، حسین (1382)، دروس خارج اصول (مباحث الفاظ)، اصفهان: وبگاه آیت‌الله مظاهری.
- مظفر، محمدرضا (1415 ق)، اصول فقه، دو جلد، چاپ چهارم، قم: مکتب الاعلام الاسلامى.
- مغنیه، محمدجواد (1975 م)، علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید، بیروت: دارالعلم للملایین.
- مکارم شیرازی، ناصر (1416 ق)، انوار الاصول، تقریر احمد قدسی، 3 جلد، قم: انتشارات نسل جوان.
- موسوی سبزواری، عبدالاعلی (1417 ق)، تهذیب الاصول، دو جلد، قم: مؤسسة المنار.
- میرزای نائینی، محمدحسین (1375 ق)، تقریرات بحث فی اجتماع الامر و النهی‌، تقریر موسی خوانساری نجفی، قم: مطبعة الحکمه.
- میرزای نائینی، محمدحسین (1417 ق)، فوائد الاصول، 4 جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
- میرزای نائینی، محمدحسین (1420 ق)، أجود تقریرات، تقریر ابوالقاسم خویی، دو جلد، قم: کتاب‌فروشی مصطفوی.
- میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن (1378 ق)، قوانین الاصول، تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة.