تحول اخلاق عمومی و اصول حاکم بر جرم‌انگاری آن؛ رویکردهای فلسفی و حقوق بشری

روح الله رهامی؛ فاطمه محسنی جیهانی

دوره 10، شماره 36 ، مهر 1400، ، صفحه 113-142

https://doi.org/10.22054/jclr.2022.43575.1932

چکیده
   چکیدهطی نیم‌‌قرن اخیر، بسیاری از قوانین که با نام اخلاق عمومی از استانداردهای سنّتی جامعه حمایت می‌‌کرده‌‌اند با چالش مواجه شده‌‌اند. جرم‌‌زدایی از قوانین مربوط به اخلاق مشترک جوامع، به عنوان یکی از مهم‌‌ترین وجوه حقوق کیفری نوین، ریشه در دعوای متفکّرانی چون جان استوارت میل و جوئل فاینبرگ بر سر حدود مداخلة دولت‌‌ها در ...  بیشتر

بررسی تطبیقی حمایت از شهود در قانون آیین دادرسی کیفری ایران و منشور شهود انگلستان

زهرا امینی؛ غلامحسن کوشکی

دوره 6، شماره 21 ، دی 1396، ، صفحه 115-153

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.20181.1378

چکیده
  ازشاهد به عنوان چشم و گوش نظام عدالت کیفری یادمی‌کنند، مشارکت شاهد زمینه کشف جرم و در نهایت تأمین امنیت را در جامعه به ارمغان میآورد. از این رو اتخاذسیاستی حمایتی میتواند بسترساز مشارکت فعال شاهد در فرآیند کیفری قلمداد گردد.از این رو درحقوق انگلستان سندی به منظور احصاء قواعد رفتاری مناسب در قبال شهود در کنار قواعد عمومی به نام « ...  بیشتر

حقوق کیفری و جرم شناسی
تحولات بنیادین قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در فرآیند تحقیقات مقدماتی

سیامک جعفرزاده؛ رضا نیکخواه سرنقی؛ حمید علیزاده

دوره 11، شماره 42 ، فروردین 1402، ، صفحه 121-151

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.60463.2328

چکیده
  مجازات سالب آزادی با عنایت به عدم موفقیت درکاهش جرایم و پیشگیری از تکرار­جرم، منجر به تورم جمعیت کیفری شد. در نتیجه رویکرد حبس ­زدایی قوت گرفت. در همین راستا سیاست حبس ­زدایی، ابتدا استفاده از جایگزین­های حبس مورد توجه قرارگرفت و در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قلمرو شمول و انواع آن ذکر و در قانون دادرسی­ کیفری قواعد شکلی بیان­ ...  بیشتر

آیین دادرسی کیفری
تقابل سازکار حمایت از شهود و بزهدیدگان با حقّ متهم بر دادرسی علنی (مطالعه در نظام بین‌‌المللی حقوق بشر)

مرتضی راسته؛ نسرین مهرا؛ امیر غفران خواه

دوره 12، شماره 44 ، مهر 1402، ، صفحه 125-162

https://doi.org/10.22054/jclr.2024.72393.2563

چکیده
  «حمایت از شهود و بزهدیدگان» و «علنی بودن دادرسی» که به عنوان دو اصل اساسی دادرسی کیفری شناخته می‌‌شوند، در برخی شرایط ممکن است در تقابل با یکدیگر قرار ‌‌گیرند. این امر ایجاب می‌‌کند که در موارد مقتضی، میان منافع شهود یا بزهدیدگان و حقوق دفاعی متهم، توازن برقرار گردد. از این رو، ضروری است دادگاه‌‌ها هنگام اتّخاذ تصمیم ...  بیشتر

مسؤولیت کیفری شرکت‌های تجاری در وضعیت‌های خاص ( قبل از ثبت، پس از ادغام و در حال تصفیه)

محسن شریفی

دوره 6، شماره 20 ، مهر 1396، ، صفحه 141-172

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7835

چکیده
  نمی توان انکار کرد که انعکاس صریح مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی از جمله شرکت‌های تجاری، آن‌هم در قبال عموم جرایم، بیان ضابطه‌های شکل‌گیری این نوع مسئولیت این موجود‌ها و نیز پیش‌بینی ضمانت اجراهای متنوع و هم‌سو با طبع آن‌ها در قانون مجازات اسلامی، نقطه‌ی عطفی در تاریخ تحولات حقوق کیفری ایران محسوب می‌شود. با این وجود، باید دید پاسخ ...  بیشتر

آیین دادرسی کیفری
چالش های عملی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در رویه قضایی با تأکید بر بزه کلاهبرداری و سرقت

غلامحسن کوشکی؛ روح اله زندی

دوره 12، شماره 45 ، دی 1402

https://doi.org/10.22054/jclr.2024.70886.2535

چکیده
  ازدیاد جمعیت کیفری و عدم کارایی مجازات‌های سالب آزادی در بازپروری و اصلاح مجرمین، کشورها را متمایل به اتخاذ سیاست موسوم به حبس زدایی نمود. نظام کیفری ایران نیز از جریان مذکور غافل نماند و سرانجام "قانون کاهش مجازات حبس تعزیری" را با هدف حبس زدایی در تیرماه 1399به تصویب رساند. تصویب قانون فوق با پذیرش معیار نسبی برای قابل گذشت دانستن ...  بیشتر

نیمرخ جرم‌شناختی بزه‌کاران سایبری

، حسین محمد‌ کوره ‌پز؛ سید محمود میرخلیلی؛ عبدالعلی توجهی؛ حمید بهره مند

دوره 3، شماره 9 ، دی 1393، ، صفحه 65-80

چکیده
  چکیده تکنیک نسبتاً نوین نیمرخ‌سازی جنایی با مشارکت جرم‌شناسان، روان‌شناسان و مأمورین اجرای قانون درصدد است تا با به تصویر کشیدن ویژگی‌های احتمالیِ بزه‌کارانِ پر‌خطر از گذرِ بررسیِ آمار و پرونده‌های محکومین پیشین و مصاحبه با بزه‌دیدگان مستقیم یا با مشاهده‌ صحنه جرم و آثار به جای مانده از رفتارِ مرتکب، نیمرخی از آنان ارائه و ...  بیشتر

بسترهایِ مداخله کیفری در حوزه فقر؛ از سیاستِ جنگ با فقر تا سیاستِ جنگ با فقرا

مرتضی عارفی؛ محمد جعفر حبیب زاده؛ جلیل امیدی؛ محمد فرجیها

دوره 7، شماره 26 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 75-107

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.18269.1344

چکیده
  تحققِ عدالتِ اجتماعی از جمله آرمان ها و مسئولیت هایی است که دولت ها وعده تحققِ آن را به شهروندانِ خود می دهند. کاهشِ نابرابری و فاصله طبقاتی، ایجادِ امکانات و فرصت هایِ برابر و تمهید خدماتِ رفاهیِ جامع در زمره رهیافت هایی است که دولت ها می توانند از رهگذرِ آن ضمنِ حمایت از اقشارِ آسیب پذیرِ جامعه، از طرد شدگیِ اجتماعیِ آنان و بروز رفتارهایِ ...  بیشتر

جزیه و تحلیل جغرافیایی جرایم مواد مخدر در شهر کرمان

سید محمد حسینی؛ محمد احسان ابراهیم زرندی

دوره 1، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 93-122

چکیده
  احساس امنیت یکی از نیاز های جامعه انسانی و از مهمترین شاخص های کیفیت محیط است امروزه در جوامع شهری پیچیده عوامل گوناگون محیطی در جریان یک تاثیر گذاری متاقبل سبب بروز انواع نابسامانی ها انحرافات و جرائم شده اند. از سوی دیگر بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی به ویژه وقوع جرائم مواد مخدر یکی از مشکلات مهم کشور در مقطع کنونی و دغدغه ای برای ...  بیشتر

طریقیّت یا موضوعیّت روش دادرسی مطالعۀ تطبیقی در فقه امامیّه، حقوق اروپایی و حقوق موضوعه

محمد آشوری؛ جعفر موحدی

دوره 5، شماره 16 ، آذر 1395، ، صفحه 95-115

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.6760

چکیده
  در حقوق اروپایی تأکید بر ساختار و سازمان دادرسی جلوۀ بیش‌تری یافته است. در مقابل، در فقه امامیّه این تأکید بر شخص (مقام دادرس) بیش‌تر متجلّی شده است. در حقوق اروپایی در چنین ساختار و سازمانی، تعدّد مراحل دادرسی (تفکیک عرضی دادرسی) پیش‌بینی شده است که مستلزم تفکیک موضوعی مراحل دادرسی و ضوابط ناظر بر آن است. ازآنجاکه فرآیند دادرسی موصوف ...  بیشتر

تحلیل مفهوم و شرایط تحقق دام گستری با رویکردی تطبیقی در حقوق کیفری آمریکا و ایران

غلامحسین الهام؛ حسین گلدوزیان

دوره 2، شماره 4 ، آذر 1392، ، صفحه 107-135

چکیده
  چکیده مأموران پلیس گاهی برای کشف جرم متوسل به عملیات محیلانه م یشون د. در حقوق کیفری آمریکا اجازهی توسل به چنین عملیاتی داده شده است. در حقوق ایران اصول شرعی و حقوقی، ممنوعیت این اقدامات را اقتضا میکند. در عین حال بر اساس اصل تزاحم؛ در مورد جرایمی مانند اشاعه مواد مخدر با استناد به قاعده اهم در بند ب ماده ( 158 ) قانون مجازات اسلامی، این ...  بیشتر

رویکرد دادگاه‌های ایران و انگلیس به تأثیر رفتار عمدی مقتول در قطع رابطه‌ی علّیت

شهرام محمدزاده

دوره 7، شماره 27 ، مرداد 1398، ، صفحه 109-130

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.32484.1691

چکیده
  چکیده: در بحث رابطه‌ی علیت، ممکن است عواملی بعد از ارتکاب رفتار متهم و پیش از تحقق نتیجه‌ی مجرمانه، در ایجاد آن دخالت کنند به نحوی که انتساب حقیقی واقعه را به متهم با دشواری روبرو سازند. یکی از این عوامل رفتار بزه دیده می‌باشد. گاه رفتار بزه دیده (فعل یا ترک فعل) در حدوث نتیجه‌ی مجرمانه، تسریع یا تشدید آن تأثیر علّی دارد. در این مقاله ...  بیشتر

تقویت حقوق و آزادی های متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی دادرسی کیفری مصوب 92

محد مهدی ساقیان

دوره 2، شماره 6 ، فروردین 1393، ، صفحه 113-136

چکیده
  چکیده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 با تأثیرپذیری از الگوی جهانی دادرسی عادلانه و استفاده از مطالعات تطبیقی با اتخاذ رویکردهای نوین از نظام دادرسی تفتیشی در مرحله تحقیقات مقدماتی فاصله گرفته است. در این میان، مقررات ناظر به حقوق دفاعی متهم، تحولات مهمی داشته و توجه و حمایت از او از همان آغاز فرایند کیفری (مرحله کشف جرم) مورد نظر قانونگذار ...  بیشتر

تحلیل انتقادی مرزهای رضایت در جرم تجاوز جنسی: حقوق موضوعه و ضرورت‌های اصلاح آن

مجتبی جعفری

دوره 3، شماره 10 ، فروردین 1394، ، صفحه 113-127

https://doi.org/10.22054/jclr.2015.1438

چکیده
  تجاوز جنسی­ یکی از انواع جرایم جنسی است که امروزه تقریباً در تمامی کشورها مورد جرم­انگاری قانونگذاران مختلف قرار گرفته است. همانگونه که از عنوان این جرم مشخّص است، عنصر مهمّی که در تحقّق آن لازم است به کار بردن زور و قدرت توسط مرتکب برای برقراری رابطة جنسی با فرد مقابل است. در این راستا، فرد مقابل نیز البتّه به مقاومت و دفاع از خود ...  بیشتر

نسل سوم محاکم کیفری بین‌المللی؛ دستاوردها، هنجارها و چالش‌ها

شهلا معظمی؛ پیمان نمامیان

دوره 3، شماره 11 ، تیر 1394، ، صفحه 113-146

چکیده
    بدون شک یکی از جالب‌ترین پدیده‌ها در حقوق بین‌المللی کیفری نوین در دهه آخر قرن گذشته و اوایل قرن بیست و یکم، ظهور نسل سوم محاکم کیفری بین‌المللی موسوم به «محاکم مختلط» است. یکی سازوکارهای موجود در سطح بین‌المللی برای تعقیب و کیفر جنایات، تأسیس محاکم کیفری بین‌المللی مختلط است. به‌علاوه، جامعه جهانی، ضرورت مشارکت نظام ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی مقررات کیفری عبرانی و حمورابی

حسین حیدری؛ جنت خاکسار آرانی

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1393، ، صفحه 115-143

چکیده
  حد فاصل میان دوران توحش و دوران تمدن را ابداع خط همچنین آیین دادرسی، بویژه در حقوق عمومی‌می‌دانند. بیگمان در هر دو زمینه، بین‌النهرین مهمترین گهواره تمدن بشری است. از یک سو با کشف کتیبة حمورابی این دیدگاه به اثبات رسید که قانون‌نامة حمورابی بهترین مجموعة به جا مانده و مفصل‌ترین آن در نوع خود است که از خاورمیانة باستانی می-شناسیم. ...  بیشتر

آثار جهانی شدن جرم در قلمرو حقوق کیفری شکلی ایران

احمد احمدی؛ محسن رضایی

دوره 4، شماره 14 ، فروردین 1395، ، صفحه 115-144

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.3956

چکیده
  جهانیشدن جرم، قواعد و اصول، صلاحیت و نهادهای دادرسی کیفری را با تغییر و تعدیلهایی مواجه کرده است. نظام حقوق کیفری ایران تحت تأثیر جهانیشدن جرم، اقدامهایی در گسترهی حقوق کیفری ماهوی شامل جرمانگاریهای گسترده و پیشبینی تدابیر و پاسخهای کیفری و غیرکیفری و حقوق کیفری شکلی شامل تغییر و تعدیل برخی اصول و قواعد حاکم بر آیین دادرسی کیفری، ...  بیشتر

سیاست تقنینی کیفری ایران در صیانت از منابع آب با عنایت به اسناد بینالمللی

ابوالفتح خالقی؛ حجت الله رشنوادی

دوره 1، شماره 3 ، تیر 1392، ، صفحه 119-141

چکیده
  حیات انسان و ماندگاری او در کره زمین، بـه بهـرهبـرداری از منـابع مختلـف از جملـه آبوابسته است. استفاده نادرست از منابع محیط زیست، آلایندگی و تخریب آنها را در پی خواهـدداشت. آب به عنوان یکی از حوزههای بسیار حساس محیط زیست که حیات بشر به آن وابسـتهاست، در معرض انواع آلایندههای زیست محیطی قرار دارد. حراست و صیانت از سلامت منابعآب ضرورت ...  بیشتر

سیاست کیفری ایران در قبال اطفال و نوجوانان بزهدیده گردشگری جنسی

مسعود اکبری؛ فاطمه قناد

دوره 2، شماره 5 ، بهمن 1392، ، صفحه 121-146

چکیده
  چکیدهگردشگری جنسی کودکان و نوجوانان در معنای سوءاستفاده، فحشا، بهکارگیری اجباری کودکانو نوجوانان در مراکز فساد و فحشا و بهرهکشی جنسی از آنان و فراهمآوردن مکانهایی جهت خوشگذرانی و شهوترانی مسافرانی که عموماً از کشورهای صنعتی و توسعه یافته هستند، امروزه به یکی ازسودآورترین جرایم سازمان یافته فرا ملی تبدیل شده است و به عنوان یکی از ...  بیشتر

دیه طحال: با نقدی بر رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور

روح االله اکرمی

دوره 4، شماره 13 ، اسفند 1394، ، صفحه 121-146

https://doi.org/10.22054/jclr.2015.2405

چکیده
  پارگی طحال، از شایع‌ترین صدمات اعضای داخلی بدن است که درنهایت به خارج نمودن این عضو از بدن مجنی‌علیه می‌انجامد. نص خاصی در مصادر فقهی پیرامون دیه‌ی چنین جنایتی به دست ما نرسیده است. بااین‌وجود، برخی روایات عام که حاکی از ثبوت دیه‌ی کامل در اعضای فرد می‌باشند، از سوی بسیاری از فقها به اعضای داخلی و ازجمله طحال تعمیم ‌شده است. قانون ...  بیشتر

رویکرد جرم شناختی به مقوله ی مشارکت جنایی

قاسم محمدی؛ احسان عباس زاده امیرآبادی

دوره 4، شماره 12 ، مهر 1394، ، صفحه 125-145

https://doi.org/10.22054/jclr.2015.1784

چکیده
  چکیدهمشارکت جنایی به مثابه عنوانی که دربرگیرنده ی معاونت و شرکت در ارتکاب جرم وهمچنین جرایم سازمانیافته میشود، حوزهی مطالعاتی مشترکی میان حقوق کیفری و جرم -در ،« مداخلهی حداقل دو نفر در ارتکاب جرم » شناسی است. ابتنای تعریف مشارکت جنایی برهر دو حوزهی مطالعاتی، همدلی دانشهای مذکور را در تبیین مفهوم و تعیین مصادیق آن بهدنبال داشته ...  بیشتر

نگرشی جامعه شناسانه بر تحولات مجازات اعدام نسبت به مجرمان مواد مخدر

عبدالرضا جوان جعفری؛ محمدصالح اسفندیاری بهرآسمان

دوره 7، شماره 25 ، اسفند 1397، ، صفحه 125-157

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.26381.1504

چکیده
  در نوشتار حاضر، فارغ از جنبه‌های کیفرشناختی و فلسفی، به تأثیر تحولات و عوامل جامعه‌شناختی بر افزایش مجازات اعدام از یک سو و کاهش آن از سوی دیگر، در ارتباط با جرایم مواد مخدر پرداخته شده است. بدین‌ترتیب، در قالب نظریه «مجازات و انسجام اجتماعی» با ارائه مستنداتی نشان داده‌ایم که چرا در شرایط خاصِ اوایل انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی، ...  بیشتر

فقه و حقوق اسلامی
تحلیل فقهی حکم قصاص مسلمان در برابر قتل شهروندان اهل ذمه در جامعه اسلامی

جواد سرخوش؛ حنانه نصرت خوارزمی

دوره 11، شماره 41 ، دی 1401، ، صفحه 125-151

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.53378.2157

چکیده
  در فقه اسلامی یکی از شروط اعمال مجازات قصاص، تساوی جانی و مجنی­علیه در دین است. در فقه امامیه دو دیدگاه کلی در این زمینه وجود دارد؛ اکثر فقهای امامیه معتقد به عدم قصاص مسلمان در برابر قتل اهل ذمه هستند. براین اساس مطابق رأی مشهور فقهای امامیه، مسلمان در صورت قتل اهل ذمه، قصاص نمی شود مگر آنکه به کشتن آنها عادت پیدا کرده باشد که در این ...  بیشتر

بازتوانی بزه دیده در پرتو بزه دیده‌شناسی بالینی

ابوالقاسم خدادی؛ مریم افتخار

دوره 5، شماره 17 ، بهمن 1395، ، صفحه 127-154

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7122

چکیده
  بزه­دیده شناسی بالینی به دنبال شناخت درد و رنج ناشی ازجرم، جبران آسیب و زیان بزه­دیده و در نهایت، درمان و بازتوانی بزه­دیده است. اما در ادبیات جرم شناسی ایران بررسی این موضوع، کمتر دید می­شود. بنابراین در این مقاله سعی شده است، چارچوب مفهومی و مراحل بزه­دیده شناسی بالینی تبیین شود. در این راستا، انواع آسیب­های وارد شده بر ...  بیشتر

لزوم مراقبت های خانواده محور از کودک بزه دیده و استثنائات وارده به آن؛ تأملی بر نظام حقوقی ایران و نظام حقوق بشر

هدیه هدایت؛ سید حسین هاشمی

دوره 5، شماره 19 ، شهریور 1396، ، صفحه 127-163

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7819

چکیده
  چکیده؛ خانواده، نقش مهمی در سلامت جامعه دارد و کودکان برای پیشبرد کامل شخصیت خود باید تحت مراقبت والدین بزرگ شوند. از این مهم  اصل حفظ ارتباط و تماس کودک با خانواده استنباط می‌شود، اما عمل به این اصل همواره  مفید نبوده و در کودک‌آزاری درون خانوادگی، مصلحت ایجاب می‌نماید که استثنائاتی اعمال شود که نتیجه آن با لحاظ منافع عالیه، ...  بیشتر