جرم سیاسی منفی: درآمدی بر نگرشی نو به معنای جرم سیاسی

منوچهر توسلی نائینی؛ آرین قاسمی

دوره 6، شماره 20 ، مهر 1396، ، صفحه 69-103

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7607.1131

چکیده
  جرم سیاسی، افزون بر معنای متداول جرائم علیه حکومت که در نظام حقوقی ایران بیشتر بدان پرداخته شده است، شامل دسته دیگر از جرائم که از سوی حکومت و کارگزاران آن با انگیزه­ها یا (و) نتایج سیاسی علیه حقوق اساسی شهروندان اتفاق می­افتد نیز می­شود که باید این دسته جرائم سیاسی را با ارزش­گذاری اخلاقی، جرائم سیاسی منفی نامید. سیاسی انگاشتن ...  بیشتر

تحقق سنجی امکان وقوع قتل نفس به واسطه ترک فعل

بهزاد جودکی؛ محمد هادی صادقی

دوره 4، شماره 15 ، شهریور 1395، ، صفحه 99-120

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.4437

چکیده
  نقش ترک فعل در وقوع جنایت ، همواره یکی از مباحث مورد مناقشه در تالیفات حقوقی بوده است . قانونگذار در ماده 295 قانون مجازات اسلامی 1392 امکان وقوع جنایت به واسطه ترک فعل را مورد پذیرش قرار داد و شرایطی برای امکان تحقق این نوع از رفتار مجرمانه در نظر گرفت ؛ اما آنچه که در این ماده در مورد ترک فعل گفته شده در واقع فعل مشروط به ترک است و نه مطلق ...  بیشتر

فقه و حقوق اسلامی
بازخوانی انتقادی انگاره «دوگانگی کیفر» در نظام کیفری اسلام در پرتو کاربردشناسی حد و تعزیر

حسین خدایار

دوره 12، شماره 45 ، دی 1402

https://doi.org/10.22054/jclr.2024.72233.2559

چکیده
  برابر یک انگاره رایج و شناخته‌شده فقهی، مجازات‌ها در اسلام، از یک نظام دوگانه پیروی می‌کنند. بر این پایه، جدای از جنایات، کیفرها ناگزیر یا حد هستند، یا تعزیر. البته این انگاره رایج، ماهیتاً غیرمنصوص و تخریجی است و منجر به شکل‌گیری انگاره‌های نامنصوص دیگری نیز شده است. از جمله اینکه، به دلیل «دون‌الحد» بودن کیفرهای تعزیری، ...  بیشتر

عوامل مؤثر بر صدور مجازات‌های جایگزین حبس

حسین غلامی؛ داوود خاکسار

دوره 7، شماره 26 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.27124.1528

چکیده
  دیدگاه‌های نوین جرم‌شناسی، کیفر شناسی و جامعه‌شناسی جنایی که تا حدودی مبتنی بر اصلاح و درمان مجرمین و باز پذیری اجتماعی آن‌هاست، تأثیرات شگرفی را بر حقوق کیفری که صرفاً دارای جنبه‌های سزا دهی محض است برجای گذاشته و از این طریق موجبات اثبات ناکارآمدی برخی از انواع مجازات‌ها من‌جمله زندان را فراهم آورده است. روند تعدیل تفکرات کیفر ...  بیشتر

اصل حداقل بودن حقوق جزا

حسین غلامی

دوره 1، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 41-65

چکیده
  تعیین قلمرو حقوق کیفری و سطح مجازات مداخله حقوق جزا به عنوان شدید ترین نوع مداخله در حقوق و آزادی های شهروندان با پیچیدگی ها و دشواری های متعددی مواجه است. اصل حداقل بودن حقوق جزا به عنوان یکی از اصول بنیادین این دانش فن و ابزار کنترل اجتماعی با تاکید بر آثار سوئ مصرف مفاهیم ابزارها و نهادها ی حقوق کیفری در تلاش است تا قلمرو مجاز ...  بیشتر

واکاوی پیشگیری از جرایم در ایران با تمرکز بر نظریه‌ سیستمی در علوم سیاسی

خلیل اله سردارنیا؛ میرزا مهدی سالاری شهر بابکی

دوره 7، شماره 27 ، مرداد 1398، ، صفحه 43-74

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.20031.1374

چکیده
  در چند دهه اخیر، جامعه ایران نیز با چنین چالش رو به گسترش مواجه بوده است. پرسش این پژوهش عبارت است از: در چارچوب مدل سیستمی، مهمترین رویکردها در ارتباط با پیشگیری از جرایم در ایران کدامند؟ مهمترین رویکردهای پیشگیرانه در این ارتباط عبارتند از: تقویت رویکرد ارتباطی-تعاملی و اطلاعاتی بین نظام قضایی و جامعه، نهادهای مدنی، نخبگان و شهروندان، ...  بیشتر

مطالعه جرم شناختی ساختار روانی مرتکبین جرایم علیه بشریت

محمد علی حاجی ده آبادی؛ محمد ابراهیم شمس ناتری؛ سمیرا گل خندان

دوره 5، شماره 16 ، آذر 1395، ، صفحه 48-68

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.6754

چکیده
  جرایم علیه بشریت، نقض‌های فاحش حقوق بین‌الملل کیفری و صورت‌های فوق‌العاده خشونت جمعی هستند که جرم‌شناسان به دلایل مختلف، مدت‌ها به آن‌ها توجه نداشته‌اند؛ اما ازآنجاکه تعقیب، محاکمه و مجازات مرتکبین این‌گونه جرایم، تاکنون از ارتکاب مجدد آن‌ها مانع نشده است، بررسی جرم‌شناختی این جرایم کمک مؤثری برای عدالت کیفری بین‌المللی ...  بیشتر

چالش‌های حقوق کیفری درمواجهه با خشونت ورزشکاران در فوتبال

عبدالرضا جوان جعفری؛ صادق صفری

دوره 3، شماره 9 ، دی 1393، ، صفحه 57-81

چکیده
  در سال­های اخیر رشته­های مختلف ورزشی به خصوص فوتبال از هدف ورزش برای سلامت جسم و گذران اوقات فراغت خارج شده و به جای آنکهمحلیباشندبرای انجام رقابت­های عاری از خشونت؛گاهخود،دستخوشخشونتودرگیری­هایپُر­دامنهمی­شوند. تاریخفوتبالمملو از صحنه­های خشونت­آمیزوتأثّرآوریاست کهبههیچ­وجهباکارکردها و اهدافمتعالی این رشته ...  بیشتر

تقابل امنیت فردی و ملی در جرایم علیه امنیت

جعفر یزدیان جعفری

دوره 4، شماره 14 ، فروردین 1395، ، صفحه 59-81

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.3954

چکیده
  عنوان جرائم علیه امنیت به جرائمی اطلاق می شود که در درجه اول مضر به حال امنیت حکومت هستند. در این جرائم ازآنجاکه زیان دیده مستقیم و اولیه آن حکومت وقت است بحث در مورد رعایت حقوق متهمان چنین جرائمی مطرح بوده و هست؛ حکومت در چنین جرائمی نمیتواند کاملاً بیطرف باشد و احتمال جانب داری به نفع خودش همواره وجود دارد. در این مقاله پس از بیان ...  بیشتر

اثر محکومیت زدایی و کیفرزدایی قاعده درء در جنایات موجب قصاص با رویکردی به قانون مجازات اسلامی1392

احمد مرتاضی؛ امیر امیران بخشایش

دوره 7، شماره 25 ، اسفند 1397، ، صفحه 59-87

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.15162.1277

چکیده
  قانون‌گذار ایران در قانون مجازات اسلامی 1370 صریحاً به قاعده درأ نپرداخته بود اما در ماده‌ی 120 و 121قانون مجازات اسلامی 1392در بحث سقوط مجازات‌ها‌، به صورت مستقل به آن پرداخته است.قاعده درأ در برخی حالات کیفرِ خاصی را دفع می‌کند اما امکان اعمال کیفر از جهات دیگر وجود دارد و در برخی موارد به طورکلی محکومیت‌زدایی می‌کند. رویکرد قانون‌گذار ...  بیشتر

جرم انگاری کاربرد سلاح های هسته ای در چارچوب حقوق بین الملل بشر محور در حال ظهور

حجت سلیمی ترکمانی

دوره 1، شماره 1 ، مهر 1391، ، صفحه 61-96

چکیده
  امروزه مسائل مختلف حقوق بین الملل، از جمله مسئله جرم انگاری کاربرد سلاح های هسته ای رامی توان از منظر دو پارادایم مختلف حقوق بین الملل بررسی نمود. در پارادایم کلاسیک مبتنی بر نظموستفالیائی و حاکمیت محور حقوق بین الملل و در بستر یافته های دیوان بین المللی دادگستری در رایمشورتی ،1996صرف کاربرد سلاح هسته ای نه ممنوع بوده وبه طریق اولی ...  بیشتر

محکومیت بی گناهان: از خطای قضایی تا بی گناهی واقعی

محمد فرجیها؛ جمشید غلاملو

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1393، ، صفحه 63-86

چکیده
   محکومیت بی گناهان یکی از مصادیق خطاهای قضایی است. بنابراین، این برداشت که این دو مفهوم را معادل هم می داند نادرست است. البته، مهم ترین مصداق خطای قضایی، محکومیت افراد بی گناه است. بی گناهی می تواند واقعی و یا حقوقی باشد. منظور از بی گناهِ واقعی یعنی محکومی که اساسا جرم انتسابی را مرتکب نشده و به اصطلاح ناکرده بزه است. بی گناه حقوقی، ...  بیشتر

قلمروِ کیفری در رسیدگی‌های انضباطی پلیس ایران

علی افراسیابی؛ عادل ساریخانی

دوره 3، شماره 11 ، تیر 1394، ، صفحه 63-83

چکیده
  قلمرو کیفری بر اساس تفسیر دیوان اروپایی حقوق بشر از ماده 6 کنوانسیون اروپایی حمایت از آزادی­های بنیادین بشر وارد ادبیات حقوقی شده است. در پرتو این نهاد، رسیدگی به تخلفاتی که ضمانت اجرای ماهیتاً کیفری دارند، با رعایت الزامات دادرسی عادلانه انجام می‌شود. سؤالی که مطرح می‌شود اینکه کدام‌یک از تخلفات انضباطی کارکنان پلیس که از نیروهای ...  بیشتر

اساسی‌سازی نسبی دادرسی منصفانه در قانون اساسی مشروطه

غلامرضا قلی پور؛ نسرین مهرا

دوره 9، شماره 34 ، فروردین 1400، ، صفحه 63-97

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.32283.1683

چکیده
  چکیده بهره‌مندی از دادرسی منصفانه، یکی از مهم‌ترین حقّ‌های بنیادین بشر است که امروزه در ردیف هنجارهای اساسی قرار گرفته و در قانون‌های اساسی شماری از کشورها، به اساسی‌سازی این مفهوم یا موازین آن پرداخته‌ شده است. آن‌چه از رویکرد تاریخی مهم است، جایگاه دادرسی منصفانه در قانون اساسی مشروطه، به‌عنوان نخستین قانون اساسی ایران است. ...  بیشتر

سازمان های غیردولتی: از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوای عمومی ( با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری

غلامحسن کوشکی

دوره 2، شماره 4 ، آذر 1392، ، صفحه 65-86

چکیده
  چکیده امروزه مشارکت سازمان های غیردولتی به عنوان یکی از عوامل حسن اداره کشور از جنبههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شمار میرود. مشارکت مذکور در نظام حقوقی می تواند در کارآمدی و ایجاد اعتماد عمومی نقش برجستهای ایفا کند. قانون جدید آیین دادرسی کیفری با هدف عملیاتیکردن اهداف فوق، تعقیب دعوای عموی را در دستهای خاص از جرائم توسط این » ...  بیشتر

رفع مسئولیت کیفری بر اثر جهل حکمی

مهدی صبوری پور

دوره 3، شماره 10 ، فروردین 1394، ، صفحه 65-87

چکیده
  چکیده: یکی از ارکان تشکیل‌دهنده جرم، عنصر معنوی است و از اجزاء مهم عنصر معنوی، علم مرتکب به وصف مجرمانه رفتارش است. اما این جزء مهم در گذر زمان، در قالب اصل مفروض بودن علم به حکم، خلاصه و از واقعیت خود تهی گشته و همین امر نیز باعث شده که ابعاد مختلف آن کمتر مورد توجه قرار گیرد. جهل به حکم دارای گونه‌های مختلفی است که تأثیرگذاری آنها بر ...  بیشتر

تحلیل بزه‌ دیدگی جنسی زنان در شبکه‌های اجتماعی: نمونه‌پژوهی تانگو

حمیدرضا دانش ناری؛ عباس شیخ الاسلامی؛ حسین محمدکوره پز

دوره 6، شماره 22 ، خرداد 1397، ، صفحه 65-101

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.11250.1197

چکیده
  رشد فناوری اطلاعات، افزایش استفاده از اینترنت و رشد روابط اجتماعی از طریق فرایندهای رایانه‌مدار، موجب افزایش استفاده از شبکههای اجتماعی شده است؛ به طوریکه امروزه، استفاده از شبکه‌های مورد اشاره، به بخشی از زندگی افراد، تبدیل شده است. عضویت در شبکههای اجتماعیِ مختلف و برقراری ارتباط مجازی با دیگران، گرچه فرصت مناسبی را جهت به اشتراک‌گذاری ...  بیشتر

تحلیل و نقد مبانی فقهی ماده‌ی 249 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392

علی محمدیان

دوره 5، شماره 17 ، بهمن 1395، ، صفحه 67-89

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7120

چکیده
  یکی از مصادیق جرم قذف که به دلیل شایع و فراگیر بودن باعث ایجاد اختلاف در بین فقها گردیده، حالتی است که در آن شخصی به دیگری چنین بگوید: «تو با فلان زن زنا کردی، یا با فلان مرد لواط نمودی». فقها در صورت بروز حالت مزبور حد قذف را نسبت به مواجه محقق دانسته؛ لیکن در تحقق آن نسبت به منسوب­الیه اختلاف نموده­اند. مشهور متقدمان در فرض ...  بیشتر

معیار مسئولیت کیفری ناشی از عمل غیر در نظام کیفری ایران و مصر

حمید محمدی

دوره 7، شماره 24 ، آذر 1397، ، صفحه 67-95

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.22857.1435

چکیده
  مسوولیت کیفری، حاصل نمی‌شود مگر به دو شرط: 1- داشتن قدرت تشخیص 2- داشتن اراده آزاد. فقدان هر یک از این دو مانع مسوولیت کیفری است، و لذا قدرت تشخیص و اراده دو شرط اساسی مسوولیت کیفری است. در نظام کیفری ایران، مسوولیت کیفری زمانی محقق می‌شود، که فرد حین ارتکاب جرم، عاقل، بالغ و مختار باشد. در نظام کیفری مصر، اصل بر شخصی بودن مجازات است و ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مفهوم فقهی«شبهه دارئه»؛ سازوکارکیفرزدایانه

سودابه رضوانی؛ اعظم مهدوی پور؛ عرفان خرمی عراقی

دوره 9، شماره 32 ، مهر 1399، ، صفحه 67-101

https://doi.org/10.22054/jclr.2020.45149.1964

چکیده
  طرح فرضیه‌های گوناگون در رابطه با قاعده حقوقی و مدل فقهی قاعده درأ به دلیل خلأ در معیارهای عینیِ بازشناسی شبهه دارئه، ابهام‌ها و تعارض آراء را برانگیخته است. از قانون مجازات اسلامی 1392 قیود روشنی برای کیفرزدایی از رهگذر شبهه به‌دست نمی‌آید. پس از تحلیل مفهومی انگاره حقوقی شبهه مواردی از قبیل کارکرد شکلی یا ماهوی و درنظر گرفتن ملاک ...  بیشتر

آیین دادرسی کیفری
فروپاشیِ آیین دادرسی کیفریِ منصفانه در رویارویی با بحران‌های سیاسی و اجتماعی

هادی رستمی

دوره 11، شماره 43 ، تیر 1402، ، صفحه 67-103

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.73744.2585

چکیده
  فرآیند دادرسی کیفری ممکن است تحت تأثیر سیاست‌گذاری‌های امنیت‌گرایانه در حالت فروپاشی قرار گیرد که نتیجة آن، تعلیق تشریفات معمول و منصفانه رسیدگی به جرم و توسل به سازوکارهای فوریت‌مدار است. فروپاشی ثمرة اضطراری شدن وضع سیاسی کشور است که خود ناشی از خیزش‌ها و مقاومت‌های شهروندان یا دست‌کم بخشی از آن‌ها در قبال بعضی سیاست‌ها می‌باشد. ...  بیشتر

کیفیات مشدده در فرایند کیفردهیِ جنایات بین المللی

بهزاد رضوی فرد

دوره 2، شماره 6 ، فروردین 1393، ، صفحه 69-89

چکیده
  چکیده جنایاتبین المللی همچون نسل کشی، جنایت علیه بشریتو ... از لحاظ آثار و تبعات، بسیار شدید و خسارتبار هستند. از همین رو، به همین میزان نیز بهشدت قابل سرزنش بوده و واکنشکیفری کشورها در قالب اصل صلاحیت جهانی و همچنین واکنش جامعه جهانی در قالب دادگاه های کیفری بین المللی با مجازات های شدید و سنگین صورت می پذیرد. لذا در پاسخ به این سؤال ...  بیشتر

حفظ صحت و استنادپذیری ادله ی الکترونیک با استفاده از بیومتریک و رمزنگاری

حسنعلی موذن زادگان؛ الهام سلیمان دهکردی؛ مهشید یوشی

دوره 4، شماره 12 ، مهر 1394، ، صفحه 69-97

https://doi.org/10.22054/jclr.2015.1782

چکیده
  چکیدهاستنادپذیری ادله ی الکترونیک عبارت از واجد اعتبار بودن دادههای الکترونیک در محضردادگاه و ایفای نقش در صدور رأی مقتضی است. برای این که دلیل الکترونیک بتواند همانندادله ی سنتی کارکرد اثباتی داشته باشد، باید دو شرط عمده ی استنادپذیری یعنی صحتانتساب، اصالت و انکارناپذیری را دارا باشد. برای محقق شدن این دو شرط اساسی ضروریماده ی ...  بیشتر

نقض آزادی جریان اطلاعات در فرآیند پیشگیری موقعیت مدار از جرائم سایبری

زهرا فرهادی الاشتی؛ عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی

دوره 5، شماره 18 ، خرداد 1396، ، صفحه 69-100

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7400

چکیده
  سیاست جنایی برای پاسخ­دهی به پدیده­ی مجرمانه، اصول و روش‌هایی را اتخاذ می‌کند که بر این اساس اهداف و دورنمای کلی آن مشخص می‌گردد. امروزه به دنبال نقض گسترده­ی امنیت و آرامش روانی شهروندان در پی گسترش مقوله­ی ارتکاب جرم، اهداف سیاست جنایی از مجرم­مداری به سمت جرم­محوری تغییر مسیر داده است و تضمین امنیت به دغدغه­ی اصلی ...  بیشتر

تحلیل تعدد معنوی جرم در حقوق کیفری ایران

مسعود بسامی

دوره 8، شماره 29 ، اسفند 1398، ، صفحه 69-100

https://doi.org/10.22054/jclr.2019.37228.1794

چکیده
  حقوق کیفری ایران در تعددواقعی جرم قایل بر تشدید مجازات مرتکبین است ولی در تعدد معنوی اینچنین نیست.اما تشخیص تعددمعنوی از واقعی همیشه ساده نیست. این دشواری با تصویب قانون مجازت 1392 و ایجاد قاعده «تعددنتیجه» بیشتر شده است زیرا بین این دوتأسیس حقوقی تشابه بسیار وجود دارد. بنابراین ضرورت دارد تاپژوهشی جامع در مورد شرایط تحقق تعدد ...  بیشتر