فرایند کیفرزدایی در نظام عدالت کیفری ایران

ولی اله صادقى

دوره 8، شماره 28 ، آذر 1398، ، صفحه 9-45

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.32082.1676

چکیده
  با وجود آن که در دهۀ اخیر، کیفرزدایی در ایران «سیاست گذاری» شده است ولی «سیاست گزاران» یا مجریان آن از منظر تحلیل سیاستی کمتر مورد توجه بوده اند. این در حالی است که کنشگران مذکور با رأی و تشخیص خود، نقش مهمی در اجرا و توسعۀ این سیاست ایفا می نمایند. لذا ارزیابی میزان و نحوۀ نقش آفرینی مجریان سیاست یادشده موضوع این نوشتار است. ...  بیشتر

تحلیل فقهی – حقوقی سرایت جنایات با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392

حسن مرادی

دوره 8، شماره 29 ، اسفند 1398، ، صفحه 9-41

https://doi.org/10.22054/jclr.2019.35803.1763

چکیده
  گاهی صدمۀ وارده به جهت عدم معالجه یا عدم تأثیر آن، عفونت کرده و به قسمت های دیگر عضو یا سایر اعضاء و یا حتی به نفس مجنی علیه سرایت نموده و حسب مورد سبب قطع عضو یا مرگ وی می‏گردد. این امر در جنایات عمدی ممکن است قبل از قصاص یا پس از آن در خصوص مجنی علیه اتفاق افتد. کما اینکه ممکن است در مورد جانی واقع شده و وی به سبب سرایتِ اثرِ قصاص فوت ...  بیشتر

نقدی بر قرار حمایت از بزه‌دیده در حقوق کیفری اروپا

جواد صالحی

دوره 9، شماره 32 ، مهر 1399، ، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/jclr.2019.39258.1849

چکیده
  دستورالعمل اتحادیه اروپا، واجد حمایت یکسان از بزه‌دیده در سرتاسر قلمرو سرزمینی دولت‌های عضو است. اما حمایت یکسان از بزه‌دیده مستلزم یکسان‌سازی قوانین کیفری در قلمرو سرزمینی تمام دولت‌های عضو اتحادیه است. لیکن دولت‌های عضو بر لزوم یکسان‌سازی قوانین کیفری مجاب نشده‌اند. با این‌وجود دستورالعمل اتحادیه از الگوی قرار حمایت اروپایی، ...  بیشتر

ارزیابی قرار بازداشت موقت در پرتو اصول برائت و تساوی سلاح ها در نظام حقوقی ایران و آمریکا

حسنعلی موذن زادگان؛ حسین غلامی؛ سیروس ضرغامی

دوره 9، شماره 34 ، فروردین 1400، ، صفحه 9-30

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.33028.1703

چکیده
  اهمیت و آثار قرار بازداشت موقت در ایران و آمریکا، لزوم توجه به دادرسی منصفانه را در این مورد از اهمیت زیادی برخوردار کرده است. در این مقاله برای بررسی منصفانه بودن قرار بازداشت موقت در این دو کشور، اصول برائت و تساوی سلاح ها به عنوان دو اصل مهم برای یک دادرسی منصفانه به عنوان مبنا در نظر گرفته شده است. بررسی اصل برائت نشان می دهد که بازداشت ...  بیشتر

جواز اعمال کیفر به موجب از دست دهیِ حق بر مجازات نشدن

سید بهمن خدادادی

دوره 10، شماره 36 ، مهر 1400، ، صفحه 9-41

https://doi.org/10.22054/jclr.2022.54906.2186

چکیده
  نقطه ی عزیمت بحث در این مقاله با تمیز دو پرسش بنیادین فلسفی-حقوقی آغاز می گردد: "چرا اساساً مجاز به اعمال مجازات هستیم" و "چرا مجازات می کنیم". از آنجا که تمرکز رویکردهای سنّتی به مقوله ی مجازات، عمدتاً معطوف به پرسش دوم بوده است، شوربختانه حقوق دانان وقع چندان بایسته و شایسته ای در قلم یاری های خویش به پرسش نخست ننهاده اند. پاسخ به پرسش ...  بیشتر

الزامات اصل بی‌طرفی در تحقیقات مقدماتی با چالش‌ها و راهکارها در نظام دادرسی ایران

علی دهقانی؛ محمد آشوری؛ منصور رحمدل

دوره 10، شماره 39 ، تیر 1401، ، صفحه 9-37

https://doi.org/10.22054/jclr.2022.36537.1779

چکیده
  یکی از الزامات و تضمینات اصل بی‌طرفی،انجام تحقیقات مقدماتی توسط قاضی مستقل و تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق است.در این راستا بازپرس وارد ساختار نظام دادسرایی شد و اختیارات دادستان بعنوان یک طرف دعوای کیفری محدود به تعقیب گردید.با وجود اینکه اصل بی‌طرفی و لزوم رعایت آن در ماده 3 قانون آئین دادرسی کیفری کشورمان مورد تاکید قرار گرفته ...  بیشتر

نامشخص بودن مرتکب در جنایات

عباس شیری

دوره 11، شماره 40 ، مهر 1401، ، صفحه 9-44

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.66939.2464

چکیده
  تشخیص مرتکب در جنایات، معمایی پیچیده از نظر علمی، قانون و رویّة قضایی است. تشخیص و تعیین مرتکب از طریق ادلة شناخته‌‌شدة اثبات جنایت مانند اقرار، شهادت، قرائن و امارات ظنی بر انتساب جنایت یا سوگند و قسامه امکان‌‌‌پذیر است. هرچند تعارض ادله نیز ممکن است شناسایی و تعیین مرتکب را سخت یا غیرممکن نماید. در صورت عدم امکان شناسایی و تعیین ...  بیشتر

حقوق کیفری و جرم شناسی
الزامات قانونی صیانت از منابع آب در حقوق ایران و فرانسه در پرتو سیاست جنایی مشارکتی

سید ابراهیم موسوی؛ بهزاد رضوی فرد؛ حسین غلامی

دوره 11، شماره 41 ، دی 1401، ، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.69553.2512

چکیده
  آب در حرکات دائمی از طریق چرخه هیدرولوژیکی یک منبع طبیعی است و به همین دلیل درک قانون در این حوزه  دشوار و با نارسایی هایی مواجه است. حقوق آب نیز به عنوان یکی از رشته های نوپای حقوق، سعی دارد تا پدیده های اجتماعی را به نحوی سامان بخشد که علاوه بر رعایت حقوق فردی، حقوق اجتماعی را تحت پوشش قرار دهد. آنچه مسلم است مدیریت منابع آب نمی تواند ...  بیشتر

آیین دادرسی کیفری
الزامات علمیِ بازجویی از کودکان بزه‌دیده سوء استفاده جنسی در فرایند تحقیقات مقدماتی

حسین گلدوزیان

دوره 11، شماره 42 ، فروردین 1402، ، صفحه 9-43

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.59611.2305

چکیده
  علیرغم اینکه بازجویی و پرسش و پاسخ­های اولیه از بزه­دیده در فرایند تحقیقات مقدماتی نقش پررنگی در کشف جرایم دارد، لکن ویژگی­های فیزیکی و ذهنی بازجو و چگونگی فرایند بازجویی از موضوعات مغفول نوشتگان فارسی در حقوق کیفری است. اگر مخاطبِ بازجو، کودک بزه­دیده و نوع جرم، جنسی باشد، نحوه گرفتن اطلاعات، حساسیت بسیار بالاتری را می­طلبد؛ ...  بیشتر

حقوق کیفری و جرم شناسی
نقش قدرت در فرایندِ جرم‌انگاری-کیفرگذاری

طاهر توحیدی؛ محمد آشوری

دوره 11، شماره 43 ، تیر 1402، ، صفحه 9-39

https://doi.org/10.22054/jclr.2023.71124.2541

چکیده
  با تأملی در مناسبات اجتماعی، ردّ پای قدرت عیان خواهد گشت و به بیان دیگر، قدرت در تمام امور زندگانی بشری حضور سیّال دارد. جوامع انسانی با برقراری نظامی سیاسی جهت انتظام امور، به پذیرش قدرت مهر تأیید نهاده و با برپایی نهادهای مختلف، در صدد اداره‌‌ی امور خود برآمده ‌اند. با پذیرش اصل تفکیک قوا در یک جامعه یا قلمرو حاکمیّتی، نهادهای قانون‌گذاری، ...  بیشتر

حقوق کیفری و جرم شناسی
جرم‌‌شناسی جرایم حکومتی از منظر نظریه‌‌ی فرصت

حسین غلامی؛ قدرت الله خسرو شاهی؛ حسین جوادی

دوره 12، شماره 44 ، مهر 1402، ، صفحه 9-52

https://doi.org/10.22054/jclr.2021.51802.2100

چکیده
  جرم‌‌شناسی جرایم حکومتی به عنوان یکی از شاخه‌‌های جرم‌‌شناسی جرایم یقه‌‌سفیدان ناظر بر مطالعه‌‌ی جرایم ارتکابی سازمان حکومت علیه حقوق بنیادین بشر است. علت‌‌شناسی جرایم زیانبار و آسیب‌‌زای حکومت به عنوان نخستین موضوع مطالعه‌‌ی این رویکرد، نه تنها از طریق نظریه‌‌های انتقادی بلکه از طریق توسعه‌‌ی مفهومی برخی از نظریه‌‌های ...  بیشتر

مفهوم قدرت در جامعه شناسی کیفری

عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی؛ سید محمد جواد ساداتی

دوره 3، شماره 11 ، تیر 1394، ، صفحه 38-9

چکیده
     کیفر، همچون دیگر پدیدارهای اجتماعی، نقش های متعددی را در فرایند تعاملات روزمره میان شهروندان و حتی فراتر از آن، میان ساختارهای موجود در یک جامعه و شهروندان آن ایفا می کند. شماری از این نقش ها آشکار بوده و به سهولت قابل شناسایی هستند. در مقابل، تحمیل مجازات نمایشنامه ای از ایفای نقش های پیچیده و پنهان است که گاه شناخت آنها نه ...  بیشتر

جستاری در کارکرد‌‌ باوری نرم دین؛ (مطالعه موردی دستگاه قضایی ایالات متحده آمریکا )

سید بهمن خدادادی؛ توماس گوتمان

دوره 4، شماره 15 ، شهریور 1395، ، صفحه 75-97

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.4436

چکیده
  یکی از مباحث پر چالش و حاشیه‌دار در مراکز پژوهشی غرب، کارکردگرایی دین در جوامع امروزی است، چه در سطح عمومی نظام اجتماعی و چه در سطح خاص نظام‌های حقوقی و قضایی. ازمهمترین بازتاب های اهیمت این موضوع را می توان در مواجهات برون دینی، درون دینی و اجتماعی موجود نسبت به این پدیده یافت. در این میان، سکولاریسم بیش از هر اصل دیگری در تعقیب این ...  بیشتر

حقوق کیفری و جرم شناسی
زمیولوژیِ بدرفتاری‌های آکادمیک؛ نقد جرم‌شناختیِ ناموازنه‌ی روابط دانشگاهیِ قدرت

مهدی خاقانی اصفهانی

دوره 12، شماره 45 ، دی 1402

https://doi.org/10.22054/jclr.2024.73972.2593

چکیده
  غلبه مناسبات قدرت بر محیط‌های آکادمیک، از جمله انحراف‌ها از مسیر شایستۀ اندیشه و موجب تخدیش جایگاه اندیشه-ورزان و کژتابی معرفتیِ دستاوردهای علمیِ ایشان است. قدرت بدون دانش إعمال نمی­گردد و نادر است که قدرت منشأ دانش نباشد. عموم علوم بر اساس پیش‌فرض و تأسیس روابط دانش و قدرت، نضج­ یافته و هم‌افزا هستند. سنجش گفتمان‌ها در ارتباط ...  بیشتر

بررسی سیاست کیفری اسلام از منظر حدیث نبوی درءالحد

امیر حمزه سالار زایی

دوره 1، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 15-40

چکیده
  این مقاله به روش توصیفی و تحلیل اسناد (روایات به ویژه روایت عنوان مقاله آرای فقهاء  به بررسی تفصیلی دلالی و درایی روایت مشهور نبوی "درءالحد" می پردازد و آثار و نتایج بسیار مهمی که در راستای سیاست کیفری اسلام مطرح است را از باب رویه ی اولیه و ثانویه بیان می کند. بدون شک ، شناخت مطلوب از مبادی تصوری و تصدیقی یک عنوان ، تاثیر زیادی در فهم ...  بیشتر

مسئولیت کیفری در فضای سایبر در حقوق ایران

بهزاد رضوی فرد؛ سید نعمت اله موسوی

دوره 5، شماره 16 ، آذر 1395، ، صفحه 29-45

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.6753

چکیده
  چکیده محیط سایبر یا محیط مجازی مفهومی است که اخیراً از سوی جرم‌شناسان و حقوق‌دانان موردتوجه قرارگرفته‌ و همزمان با خلق این محیط جرایمی نیز در آن و با استفاده از آن به وقوع می‌پیوندد. مبارزه حقوقی با این جرایم مستلزم برداشتن چند گام اساسی بود: نخست جرم‌انگاری رفتارهای مجرمانه بود، البته جرم‌انگاری بدون ایجاد و احراز مسئولیت کیفری ...  بیشتر

از جبران خسارت ناشی از جرم علیه کودک تا نحوه ترمیم خسارات؛ با نگاهی تطبیقی به قوانین کشورهای اروپایی، آمریکایی و اسناد بین المللی

شادی عظیم زاده؛ هدیه هدایت

دوره 5، شماره 17 ، بهمن 1395، ، صفحه 31-65

https://doi.org/10.22054/jclr.2017.7119

چکیده
  ارتکاب جرم علیه کودک، ضررهای مادی یا آزارهای جسمانی و در شرایطی خاص تألمات شدید روحی را برای او به بار می­آورد که این تألمات موجب هتک حیثیت و آبروی کودک شده و در شرایط حاد، نارسایی و اختلال روانی کودک  را سبب خواهد شد. مرحله­ی صدور حکم یا تعیین مجازات باید با سازوکارهای جبران خسارت مادی و معنوی اعم از عاطفی و روانی  همراه باشد ...  بیشتر

مبانی و جلوه های قرآنی سیاست جنایی مشارکتی

عبدالملک وحیدی؛ مهدی شیداییان؛ سید محمود میرخلیلی

دوره 9، شماره 34 ، فروردین 1400، ، صفحه 31-61

https://doi.org/10.22054/jclr.2021.40376.1880

چکیده
  ناکامی پاسخ‌های صرفا دولتی در برابر پدیده‌های مجرمانه و افزایش تورم کیفری توجه به سیاست جنایی مشارکتی را ضروری ساخته است. سیاست جنایی مشارکتی امروزه از جدیدترین دستاوردهای جرم شناسی مورد استفاده در سیاست جنایی برخی کشورهاست. مبانی متعدد این نوع سیاست جنایی مانند نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی، ضرورت همسویی حکومت با مردم،‌ بهره‌وری ...  بیشتر

زمینه های عدالت ترمیمی در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

حسین غلامی؛ امید رستمی غازانی

دوره 2، شماره 4 ، آذر 1392، ، صفحه 33-64

چکیده
  ا تشکیل دیوان کیفری بین ا لمللی در چارچوب کنفرانس رم 1998 میلادی، روزنه جدیدیبرای تعقیب و محاکمه مرتکبین جنایات بینالمللی گشوده شد. مقابله با بیکیفرمانی که یکی ازاهداف تأسیس این دادگاه بینالمللی است، سؤالاتی را در رابطه با تحولات اندیشههای حقوقیدوران معاصر از جمله عدالت ترمیمی مطرح م یکن د. این نوشتار در صدد است با الهام ازعدالت ترمیمی، ...  بیشتر

تاثیر اخلاق در جرم انگاری و جرم زدایی در نظام حقوق کیفری اسلامی ایران

اکبر وروایی؛ رضا سعادتی؛ حمید هاشمی

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1393، ، صفحه 33-62

چکیده
  وقوع رفتارهای مغایر با عفت و اخلاق عمومی در هر اجتماع امری مسلم و انکار ناپذیر است. آنچه  در این میان مهم می نماید، نوع واکنش اتخاذ شده از سوی حکومت در قبال رفتارهای نامبرده است. راهبرد انتخاب شده از سوی برخی جوامع از جرم انگاری آنها در چهار چوب حقوق کیفری حکایت دارد.اینکه چه رفتاری را باید ممنوع  اعلام کرد و کدام یک را می توان از ...  بیشتر

ابعاد جرم‌زایی سیاست مسکن مهر

محمدعلی بابایی؛ مریم قربانپور

دوره 3، شماره 9 ، دی 1393، ، صفحه 33-56

چکیده
  ابعاد جرم زایی سیاست اتخاذ شده توسط دولت نهم در امر تامین مسکن ارزان قیمت برای دهک های پایین درآمدی جامعه یعنی مسکن مهر، از دو منظر بوم شناختی و جامعه شناختی قابل بررسی است. از بعد بوم شناختی، مسکن مهر با داشتن شاخص های تراکم جمعیتی بالا، تفکیک و جدایی گزینی و دامن زدن به مهاجرت افراد و از جهت جامعه شناختی تعارض فرهنگی،گم نامی و خلاء ...  بیشتر

ارتقای سلامت دستگاه قضا : موردکاوی مبارزه با پدیده واسطه گری

غلامرضا ذاکر صالحی؛ مهدی رحمتی فر

دوره 1، شماره 1 ، مهر 1391، ، صفحه 33-60

چکیده
  اخراج و استرداد مجرمین از جمله مباحث دیرینه در حقوق بین الملل بوده است. پس ازطرح مسـائلجدید حقوق بشری در عرصه حقوق بین الملل و تحول جایگاه بشر در مناسبات بین المللی، گاه مسـئلۀاخراج و استرداد مجرمین در تعارض با مفهوم حقوق بشر اروپایی قرارمیگیرد. دادگاه اروپایی حقوق بشربه عنوان رکن قضایی کنوانسیون اروپایی حقوق بشر دررویه خود در خصـوص ...  بیشتر

توجیه مداخله ی کیفری؛ اصول و ضرورتها

فیروز محمودی جانکی؛ مهر انگیز روستایی

دوره 1، شماره 3 ، تیر 1392، ، صفحه 35-66

چکیده
  یکی ازمهمترین موضوعات فلسفهی کیفری"توجیه مداخلهی کیفری"دولـت در حقـوق وآزادیهای فردی است. این اصطلاح به کرات از سوی منتقدان و تحلیلگران این نـوع مداخلـهمورد استفاده قرار میگیرد، بدون ایـنکـه بـهطـور صـریح و شـفاف تعریـف شـود. در بررسـیمداخلات کیفری از هر دومنظر فلسفهی اخلاق و فلسـفهی سیاسـی، بـه طـور کلـی محورهـاییچون مشروعیت ...  بیشتر

دستگیری شهروندی در حقوق ایران و انگلستان

نسرین مهرا؛ بهزاد جهانی

دوره 4، شماره 14 ، فروردین 1395، ، صفحه 35-58

https://doi.org/10.22054/jclr.2016.3953

چکیده
    دستگیری متهمان و مقابله با برهم زنندگان نظم عمومی، وظیفهای است که پلیس به نمایندگی از عامه مردم انجام میدهد؛ اما قانونگذاران در شرایطی این حق را به صاحبان اصلی آن، یعنی شهروندان نیز دادهاند تا در صورت مواجهه با جرم، با استفاده از قوه قهریه، متهم را دستگیر و تحویل مقامات قانونی دهند. مقاله پیش رو به بررسی پیشینه، شرایط و حدود مداخله ...  بیشتر

تعارض أقاریر در باب قتل

خسرو مومنی؛ حسن پور لطف الله

دوره 7، شماره 25 ، اسفند 1397، ، صفحه 35-58

https://doi.org/10.22054/jclr.2018.15384.1283

چکیده
  دربارۀ این که اگر نسبت به قتل یک شخص أقاریر متعارضی مطرح شود میان فقیهان اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد. قانونگذار نسبت به این مسأله در قانون مجازات اسلامی جدید موضعی کاملاً متفاوت با قانون مجازات سابق و مشهور فقیهان برگزیده است. ما نیز معتقدیم ازآن جا که فتوای مشهور فقیهان در این رابطه مستند به روایاتی است که با تردیدهایی جدّی مواجهند، ...  بیشتر